أحكام اللباس والزینة في الإسلام

 

حوكمه‌كانی پۆشاك و رِازاوه‌یى له‌ ئیسلامدا

 

 

إن الحمد لله, نحمده ونستعينه ونستغفره, ونعوذ بالله من شرور أنفسنا وسيئات أعمالنا, من يهده الله, فلا مضل له, ومن يضلل, فلا هادي له, وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له, وأشهد أن محمداً عبده ورسوله, أدى الأمانة, وبلَّغ الرسالة, ونصح الأمة, وتركها على المحجبة البيضاء ليلُها كنهارها, لا يزيغ عنها إلا هالك. صلى الله عليه وسلم وعلى آله وصحبه أجمعين, ومن تبعه بإحسان إلى يوم الدين.

حوكمى به‌رگ وپۆشاك ورِازاوه‌یى له‌بنه‌رِه‌تدا چ وه‌ك پۆشاك بۆ له‌به‌ركردن بێت یا بۆ رِازاندنه‌وه‌ى ماڵ وجێگاو شوێن بێت دروست وحه‌ڵاڵه‌ به‌به‌ڵگه‌ى ئه‌و ئایه‌تانه‌ى باسى منه‌تى خواى گه‌وره‌ ده‌كه‌ن كه‌ هه‌رچى له‌م دونیایه‌دایه‌ بۆ مرۆڤه‌كانى دروستكردووه‌ بۆئه‌وه‌ى كه‌ڵك وسوودى لێ وه‌رگرن به‌شێوه‌ى پۆشاك خۆرِازاندنه‌وه‌و جوانى وبه‌كارهێنان وخۆش گوزه‌رانى پێكردن خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رمووێت: ( هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ) {البقره‌: ٢٩}  واته‌: خوا ئه‌و زاته‌یه‌ هه‌موو ئه‌و شتانه‌ى له‌زه‌ویدایه‌ بۆ ئێوه‌ى دروست كردووه‌. وه‌ ده‌فه‌رمووێت: ( وَآَتَاكُمْ مِنْ كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا)  {إبراهیم: ٣٤} واته‌: هه‌رچیتان داواكردووه‌ پێى داون وه‌ ئه‌گه‌ر بتانه‌وێ به‌هره‌كانى خوا بژمێرن ناتوانن بیانژمێرن. هه‌روه‌ها ده‌فه‌مووێت: ( قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آَمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآَيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ) {الأعراف: ٣٢} واته‌: (ئه‌ى موحه‌ممه‌د ( صلى الله عليه وسلم ) بڵێ كێ پۆشاكى جوان وخشڵ وبژێوى خاوێنى كه‌خوا بۆ به‌نده‌كانى به‌دیهێناوه‌، لاى وایه‌ كه‌حه‌رامه‌، بڵێ ئه‌وانه‌ له‌ژیانى دنیادا بۆ باوه‌رِدارانه‌ (له‌گه‌ڵ بێ باوه‌رِانیشیدا به‌ڵام) له‌رِۆژى دواییدا تایبه‌ته‌ به‌و باوه‌رِدارانه‌، ئابه‌م شێوه‌یه‌ ئایه‌ته‌كانمان رِوون ده‌كه‌ینه‌وه‌ بۆ كه‌سانێ كه‌ ده‌زانن وتێده‌گه‌ن. وه‌خوا منه‌تى خۆى به‌سه‌ر به‌نده‌كانیه‌وه‌ باس ده‌كات له‌و شتانه‌ى بۆ دروستكردن ودفه‌رمووێت: ( وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَى حِينٍ (80) وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلَالًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْجِبَالِ أَكْنَانًا وَجَعَلَ لَكُمْ سَرَابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِيلَ تَقِيكُمْ بَأْسَكُمْ كَذَلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ ) {النحل:٨٠ - ٨1} واته‌: خواى گه‌وره‌ ماڵه‌كانتانى كردووه‌ به‌جێى دانیشتن وحه‌وانه‌وه‌، وه‌له‌ پێستى ئاژه‌ڵیش رِه‌شماڵ وده‌وارى بۆ فه‌راهه‌م هێناون (هه‌ڵده‌درێ وده‌گوێزرێته‌وه‌) به‌ئاسانى له‌رِۆژى كۆچ وباركردنتاندا وه‌له‌رِۆژى مانه‌وه‌و نیشته‌جێ بوونتاندا وه‌ له‌ خورى و كوڵك ومووه‌كانیان شتومه‌كى ناوماڵ یان لێ دروست ده‌كه‌ن كه‌كه‌ڵكى لێ وه‌رده‌گرن له‌ماوه‌ى ژیانیاندا وه‌خوا له‌وه‌ى دروستى كردووه‌ سێبه‌رى زۆر بۆ ئێوه‌ به‌دیهێناوه‌ وه‌له‌ چیاكاندا په‌ناگاو ئه‌شكه‌وتى بۆ رِه‌خساندون وجل وبه‌رگیشى بۆ به‌دیهێناون له‌كاتى شه‌رِ وگه‌رمادا ده‌تانپارێزێ ئاوا خوا به‌هره‌كانى خۆى بۆ ئێوه‌ ته‌واو ده‌كات بۆئه‌وه‌ى گه‌ردن كه‌چى بن.

له‌م چه‌ند ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌وه‌ ده‌زانین وبۆمان رِوون بوویه‌وه‌ هه‌رچى پۆشاك ورِازاوه‌یى وجوانى هه‌یه‌ له‌بنه‌رِه‌تدا حه‌ڵاڵ ورِه‌وایه‌ جگه‌له‌وشتانه‌ى كه‌به‌ڵگه‌ى حه‌رامێتى له‌سه‌ریان هاتووه‌ وه‌ك:

یه‌كه‌م: پۆشینى ئاوریشم و ئاڵتون بۆ  پیاوان حه‌رامه‌:

(عن عمر بن الخطاب رضي الله عنه قال قال رسول الله ( صلى الله عليه وسلم ) لا تلبسوا الحرير فإنه من لبسه في الدنيا لم يلبسه في الآخرة) { رواه البخاري (5834) ومسلم (11/2069)} واته‌: عومه‌رى كورِى خه‌تتاب (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: ئاوریشم مه‌پۆشن وله‌به‌رمه‌كه‌ن چونكه‌ به‌رِاستى ئه‌وه‌ى له‌دنیا ئاوریشم له‌به‌ربكات له‌دوارِۆژدا له‌به‌رى ناكات.

به‌ڵام بۆ ئافره‌تان حه‌ڵاڵه‌: (عن أبي مُوسَى أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) قال أُحِلَّ الذَّهَبُ وَالْحَرِيرُ لِإِنَاثِ أُمَّتِي وَحُرِّمَ على ذُكُورِهَا) { رواه نسائي (8/161) والترمذي (1720) وقال حسن صحيح} واته‌:  ئه‌بو موساى ئه‌شعه‌رى (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌گێرِێته‌وه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رموویه‌تى: ئاڵتون وئاوریشم حه‌ڵاڵ كراوه‌ بۆ ئافره‌تانى ئوممه‌ته‌كه‌م حه‌رامیش كراوه‌ بۆ نێرینه‌كانى ئوممه‌ته‌كه‌م.

أ ــ ئه‌و ئه‌ندازه‌ى پۆشینى دروسته‌ له‌ئاوریشم:

بۆ پیاوان ونێرینه‌ ئه‌ندازه‌یه‌كى كه‌م ئاوریشم دروسته‌ له‌جل وبه‌رگدا بپۆشرێت وه‌ك له‌م فه‌رمووده‌دا هاتووه‌: (عن أبي عُثْمَانَ قال كَتَبَ إِلَيْنَا عُمَرُ وَنَحْنُ بِأَذْرَبِيجَانَ أَنَّ النبي ( صلى الله عليه وسلم ) نهى عن لُبْسِ الْحَرِيرِ إلا هَكَذَا وَصَفَّ لنا النبي ( صلى الله عليه وسلم ) إِصْبَعَيْهِ وَرَفَعَ زُهَيْرٌ الْوُسْطَى وَالسَّبَّابَةَ) { رواه البخاري (5829) ومسلم (12/2069)} واته‌: ئه‌بو عوسمان ده‌ڵێ ئێمه‌ له‌ ئه‌زربایجان بووین عومه‌ر نامه‌یه‌كى بۆ نووسین كه‌ پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) ئاوریشمى قه‌ده‌غه‌كرد ئابه‌و شێوه‌نه‌بێ، دووپه‌نجه‌ى به‌رزكرده‌وه‌، جا زوهه‌یر  په‌نجه‌ى ناوه‌رِاست وشایه‌تومانى به‌رزكرده‌وه‌.

(وفي لفظ مسلم: نَهَى نَبِىُّ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم )  عَنْ لُبْسِ الْحَرِيرِ إِلاَّ مَوْضِعَ إِصْبَعَيْنِ أَوْ ثَلاَثٍ أَوْ أَرْبَعٍ) { رواه مسلم (15/2069)} واته‌: وه‌ له‌ گێرِانه‌وه‌یه‌كى موسلیم دا عومه‌ر (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر پۆشینى ئاوریشمى قه‌ده‌غه‌ كرد مه‌گه‌ر به‌ئه‌ندازه‌ى دوو په‌نجه‌ یا سێ په‌نجه‌ یا چوارپه‌نجه‌.

ب ـ پۆشینى ئاوریشم له‌به‌ر نه‌خۆشى دروسته‌ بۆ پیاوان:

(عن أَنَسٍ قال رَخَّصَ النبي ( صلى الله عليه وسلم )   لِلزُّبَيْرِ وَعَبْدِ الرحمن في لُبْسِ الْحَرِيرِ لِحِكَّةٍ بِهِمَا) { رواه البخاري (589) ومسلم (25/2076)} واته‌: ئه‌نه‌س (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا مۆڵه‌تى دابه‌ به‌زوبه‌یر و عه‌بدورِه‌حمان به‌پۆشینى كراسى ئاوریشم له‌به‌ر خوراندنێك كه‌ پێیانه‌وه‌ بوو.

دووه‌م: ئاوریشم رِاخستن دروست نیه‌:

حه‌رامه‌ ئاوریشم داخستن وله‌سه‌ردانیشتنى (عن حُذَيْفَةَ رضي الله عنه قال نَهَانَا النبي ( صلى الله عليه وسلم ) أَنْ نَشْرَبَ في آنِيَةِ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَأَنْ نَأْكُلَ فيها وَعَنْ لُبْسِ الْحَرِيرِ وَالدِّيبَاجِ وَأَنْ نَجْلِسَ عليه) { رواه البخاري (5837)} واته‌: حوزه‌یفه‌ (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم )   رِێگرى لێ كردین له‌ده‌فرو قاپى ئاڵتون وزیودا ئاو بخۆینه‌وه‌ وخواردنیان تیا بخۆین، وه‌رِێگرى كردین له‌ پۆشینى ئاوریشم وپۆشاكێ ئاوریشمى تێكه‌ڵه‌ وه‌رِێگرى كردین له‌سه‌ر ئاوریشم دانیشین.

سێهه‌م: ئاوریشمى ‌رِه‌نگ كراو به‌زه‌رد:

(عن عَلِيِّ بن أبي طَالِبٍ قال نَهَانِي النبي ( صلى الله عليه وسلم )  عن التَّخَتُّمِ بِالذَّهَبِ وَعَنْ لِبَاسِ الْقَسِّيِّ وَعَنْ الْقِرَاءَةِ في الرُّكُوعِ وَالسُّجُودِ وَعَنْ لِبَاسِ الْمُعَصْفَرِ) { رواه مسلم (29/2078)} واته‌: عه‌لى كورِى ئه‌بى تالیب (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا (رِه‌زاى خواى لێ بێ) رِێگرى لێ كردین له‌ پۆشاكى كه‌تانى ئاوریشمدار و رِێگرى كردین له‌ قورئان خوێندن له‌ كورِنوش و سوژده‌دا و رِێگرى پۆشاكى رِه‌نگكراو به‌ زه‌ردى لێ كردین.

چواره‌م: پۆشینى پۆشاكى به‌ناوبانگ حه‌رامه‌:

(عن ابن عُمَرَ قال قال رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) من لَبِسَ ثَوْبَ شُهْرَةٍ أَلْبَسَهُ الله يوم الْقِيَامَةِ ثَوْبَ مَذَلَّةٍ) { رواه أبو داود (4029) وابن ماجه (2606)} واته‌: عه‌بدوڵڵاى كورِى عومه‌ر (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: هه‌ركه‌س پۆشاكى شوهره‌و به‌ناوباگى له‌به‌ركات له‌دنیادا له‌رِۆژى دوایدا خواى گه‌وره‌ پۆشاكى ریسوایى ده‌كاته‌ به‌رى.

پێنجه‌م: ژن و پیاو پۆشاكى یه‌كترى له‌به‌ركه‌ن حه‌رامه‌:

(عن ابن عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قال لَعَنَ رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) الْمُتَشَبِّهِينَ من الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ وَالْمُتَشَبِّهَاتِ من النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ) { رواه البخاري (5885)} واته‌: عه‌بدوڵڵاى كورِى عه‌بباس (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) نه‌فره‌تى كرد له‌و پیاوانه‌ى خۆیان وه‌ك ئافره‌تان لێده‌كه‌ن وه‌نه‌فره‌تیشى كرد له‌و ئافره‌تانه‌ى خۆیان وه‌ك پیاوان لێده‌كه‌ن.

شه‌شه‌م: سه‌ر بۆیاخكردن به‌رِه‌ش حه‌رامه‌:

ئه‌گه‌ر پیاوێ یا ئافره‌تێك سه‌رى سپى بووبێت به‌ته‌واوى له‌ته‌مه‌نى ئه‌ودا كه‌س سه‌رى رِه‌ش نیه‌، ئه‌وه‌ حه‌رامه‌ بۆیاخى رِه‌شى بكات رِیشیش به‌هه‌مان شێوه‌، به‌ڵام به‌رِه‌نگێكى تر جگه‌له‌ رِه‌ش سوننه‌ته‌ رِه‌نگى بكات.

(عن جَابِرِ بن عبد اللَّهِ قال أُتِيَ بِأَبِي قُحَافَةَ يوم فَتْحِ مَكَّةَ وَرَأْسُهُ وَلِحْيَتُهُ كَالثَّغَامَةِ بَيَاضًا فقال رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) غَيِّرُوا هذا بِشَيْءٍ وَاجْتَنِبُوا السَّوَادَ) { رواه مسلم (2102)} واته‌: جابیر (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: له‌رِۆژى ئازادكردنى شارى مه‌ككه‌دا ئه‌بو قوحافه‌ى باوكى ئه‌بو به‌كریان هێنا بۆ خزمه‌تى پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) سه‌رو رِیشى وه‌كو به‌فر سپى بوو پێغه‌مبه‌ریش ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: ئه‌م سه‌رو رِیشه‌ى به‌رِه‌نگێك بگۆرِن به‌ڵام خۆ له‌رِه‌ش بپارێزن.

(عن أَبَي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قال إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم )  قال إِنَّ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى لَا يَصْبُغُونَ فَخَالِفُوهُمْ) { رواه البخاري (5559) ومسلم (2103)} واته‌:  ئه‌بو هوره‌یره‌ (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: بێگومان جوله‌كه‌و گاوره‌كان بۆیاخ به‌كارناهێنن بۆ سه‌ر ورِیشیان ده‌ى ئێوه‌ پێچه‌وانه‌ى ئه‌وان بكه‌ن بۆیاخیان بكه‌ن.

حه‌وته‌م: قژ لكاندن به‌قژه‌وه‌ حه‌رامه‌:

دروست نیه‌ ئافره‌ت قژو مووى ئافره‌تى تر یان دروسكراو ببه‌ستێ به‌قژیه‌وه‌ یاقژى رِوتابێته‌وه‌و قژ بلكێنێ به‌سه‌ریه‌وه‌ ئه‌وه‌ حه‌رامه‌و قه‌ده‌غه‌كراوه‌.

(عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِى بَكْرٍ قَالَتْ جَاءَتِ امْرَأَةٌ إِلَى النَّبِىِّ ( صلى الله عليه وسلم )  فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لِى ابْنَةً عُرَيِّسًا أَصَابَتْهَا حَصْبَةٌ فَتَمَرَّقَ شَعْرُهَا أَفَأَصِلُهُ فَقَالَ « لَعَنَ اللَّهُ الْوَاصِلَةَ وَالْمُسْتَوْصِلَةَ ».) { رواه البخاري (5591) ومسلم (2122)} واته‌: ئه‌سمائى كچى ئه‌بو به‌كر (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: ئافره‌تێك هاته‌ خزمه‌تى پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) عه‌رزى كرد ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) كچێكم هه‌یه‌ بووكه‌، تووشى سورێژه‌بوو قژه‌كه‌ى وه‌ریوه‌ ئایا قژى ترى پێوه‌ ببه‌ستم؟ پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: نه‌فرینى خوا له‌و ئافره‌ته‌ى كه‌ قژ ده‌لكێنێ وئه‌و ئافره‌ته‌ش كه‌ قژه‌كه‌ى بۆ ده‌لكێنێ.

(عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضى الله عنهما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) قَالَ « لَعَنَ اللَّهُ الْوَاصِلَةَ وَالْمُسْتَوْصِلَةَ، وَالْوَاشِمَةَ وَالْمُسْتَوْشِمَةَ ») { رواه البخاري (5593) ومسلم (2124)} واته‌: عه‌بدوڵڵاى كورِى عومه‌ر (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: خوا نه‌فره‌تى كردووه‌ له‌و ئافره‌ته‌ى كه‌ قژده‌لكێنێ وئه‌و ئافره‌ته‌ش كه‌قژى بۆ ده‌ڵكێنن وئه‌و ئافره‌ته‌ى خاڵ ده‌كوتێ وئه‌و ئافره‌ته‌ش خاڵى بۆ ده‌كوتن.

هه‌شته‌م: به‌كارهێنانی ئاڵتون بۆ پیاوان حه‌رامه‌:

(عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) رَأَى خَاتَمًا مِنْ ذَهَبٍ فِى يَدِ رَجُلٍ فَنَزَعَهُ فَطَرَحَهُ وَقَالَ: «يَعْمِدُ أَحَدُكُمْ إِلَى جَمْرَةٍ مِنْ نَارٍ فَيَجْعَلُهَا فِى يَدِهِ ». فَقِيلَ لِلرَّجُلِ بَعْدَ مَا ذَهَبَ رَسُولُ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) خُذْ خَاتَمَكَ انْتَفِعْ بِهِ. قَالَ لاَ وَاللَّهِ لاَ آخُذُهُ أَبَدًا وَقَدْ حَرَمَهُ رَسُولُ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم )) { رواه مسلم (2090)} واته‌: عه‌بدوڵڵاى كورِى عه‌بباس (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) ئه‌نگوستیله‌یه‌كى ئاڵتونى له‌په‌نجه‌ى ده‌ستى پیاوێكدا بینى، جا له‌په‌نجه‌ى ده‌رهێناو فرِێى دا پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: كه‌سێكتان ده‌چێت پشكۆیه‌ك له‌ ئاگردێنێ وده‌یكاته‌ ده‌ستى دواتر پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) رِۆشت ووترا به‌ پیاوه‌كه‌: ئه‌نگوستیله‌كه‌ت هه‌ڵگره‌وه‌ كه‌ڵكى لێ وه‌رگره‌ (بیفرۆشه‌) پیاوه‌كه‌ ووتى هه‌رگیز هه‌ڵیناگرمه‌وه‌ له‌كاتێكدا پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) حه‌رامى كردووه‌.

نۆیه‌م: پیاو و ئافره‌ت حه‌رامه‌ لاسایى یه‌كرت بكه‌نه‌وه‌:

حه‌رامه‌ پیاو وئافره‌ت خۆیان له‌یه‌كترى بچوێنن چ له‌جل وبه‌رگدابێت یان له‌هه‌ڵس وكه‌وتدابێت.

(عن ابن عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قال لَعَنَ رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم )  الْمُتَشَبِّهِينَ من الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ وَالْمُتَشَبِّهَاتِ من النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ) { رواه البخاري (5546)} واته‌: عه‌بدوڵڵاى كورِى عه‌بباس (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم )  نه‌فره‌تى كرد له‌و پیاوانه‌ى خۆیان له‌ ئافره‌تان ده‌چوێنن وه‌ نه‌فره‌تى كرد له‌و ئافره‌تانه‌ى خۆیان له‌ پیاوان ده‌چوێنن.

(عن بن عَبَّاسٍ قال لَعَنَ النبي ( صلى الله عليه وسلم )   الْمُخَنَّثِينَ من الرِّجَالِ وَالْمُتَرَجِّلَاتِ من النِّسَاءِ وقال أَخْرِجُوهُمْ من بُيُوتِكُمْ) { رواه البخاري (5881)} واته‌: عه‌بدوڵڵاى كورِى عه‌بباس (رِه‌زاى خواى لێ بێ) ده‌ڵێ: (پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) نه‌فرینى كردووه‌ له‌و پیاوانه‌ى خۆیان وه‌ك ئافره‌تان لێده‌كه‌ن له‌قسه‌ هه‌ڵس وكه‌وتدا وه‌نه‌فرین له‌و ئافره‌تانه‌ كردووه‌ خۆیان وه‌ك پیاوان لێ ده‌كه‌ن، وه‌ فه‌رمووى: (له‌ماڵه‌كانتاندا ده‌ریان بكه‌ن).

خوای گه‌وره‌ له‌به‌ر  خاتری گه‌وره‌یی و میهره‌بانی خۆی له‌ تاوان و گوناهی هه‌موولایه‌كمان خۆش بێت و زیاتر شاره‌زای دینه‌كه‌ی خۆیمان بكات وله‌ئاگری دۆزه‌خ بمان پارێزێت وبه‌به‌هه‌شتی به‌رینمان شاد بكات .