خطر الشرك وعقوبة أهله
البطاقة التعريفية والمقالة مجتزأة ومترجمة من مبحث (الشرك) من كتاب مختصر الفقه الإسلامي للشيخ محمد بن إبراهيم التويجري.
مه‌ترسی هاوبه‌ش بڕیاردان بۆ په‌روه‌ردگار و گه‌وره‌یی سزاكانی
الحمد لله رب العالمین والصلاة والسلام علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه وسلم.
هاوه‌ڵ بڕیاردان : بریتی یه له بڕیاردانی هاوه‌ڵ وهاوبه‌ش بۆ خوای گه‌وره له په‌روه‌ردگارێتی ( الربوبیة ) دا یان له‌په‌رستندا ( الالوهیة ) دا یان هاوبه‌ش بۆ بڕیاردانی له ناو و صیفه‌ته‌كانیدا ( الأسماء و الصفات )، هه‌ركه‌سێك باوه‌ڕی وابێت كه جگه له په‌روه‌ردگار یان له‌گه‌ڵ په‌ره‌وره‌دگاردا كه‌سێكی تر خالقه یان یارمه‌تیده‌ری به‌نده‌كانه، یان باوه‌ڕی وابێت كه كه‌سێكی تر جگه له‌خوای گه‌وره شایانی په‌رستنه بێگومان ئه‌و كه‌سه موشریكه وله‌رێزی هاوبه‌شدانه‌ره‌كاندا ده‌ژمێررێت، وه یان كه‌سێك باوه‌ڕی وابێت كه‌سێكی تر جگه له په‌روره‌دگاری پاك و بیگه‌ر وباڵاده‌ست خاوه‌نی ئه‌و صیفه‌ت وناوه جوانانه‌یه ئه‌ویش هه‌ر ده‌چێته ڕیزی موشریكینه‌وه .
مه‌ترسیه‌كانی هاوبه‌ش بۆ خودا دانان ( الشرك ) :
یه‌كه‌م : شیرك و هاوبه‌ش بۆ خوا بڕیاردان گه‌وره‌ترین گوناهـ وسته‌مێكه كه مرۆڤ ئه‌نجامی ئه‌دات، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌ستدرێژیه ده‌كرێته سه‌ر مافه تایبه‌تیه‌كانی په‌روه‌ردگار كه ئه‌ویش یه‌كتاپه‌رستی ویه‌كخواناسیه، چونكه یه‌كتاپه‌رستی مه‌زنترین دادپه‌روه‌ریه‌كه، وه شیرك و هاوبه‌ش بڕیاردان گه‌وره‌ترین زوڵم و سته‌م وناشرینترین خراپه‌یه‌كه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌مه‌نزله‌ت و پله‌و پایه‌ی خوای گه‌وره كه‌مده‌كاته‌وه، وه ملهوڕیه له‌به‌رامبه‌ر گوێڕایه‌ڵی ده‌سه‌ڵاتی په‌رستراوی هه‌ق كه خوای گه‌وره‌یه و وه پێدانی مافه تایبه‌تیه‌كانی ئه‌و زاته به‌رز وپیرۆزه‌یه به كه‌سانی تر، هه‌ر له‌به‌ر مه‌ترسی گه‌وره‌ی ئه‌م تاوان و خراپه‌یه هه‌ركه‌سێك به موشریكی بگه‌ڕێته‌وه بۆ لای خوا بێگومان به‌هیچ شێوه‌یه‌ك لێخۆش بوونی نیه هه‌روه‌ك قورئانی پیرۆز ده‌فه‌رموێت : ( إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا ) { النساء : 48 } واته : بێگومان خوا خۆش نابێت ئه‌گه‌ر هاوه‌ڵ وهاوبه‌شی بۆ بڕیار بدرێت، بێجگه له‌وه له هه‌ر گوناهێکی تر كه بیه‌وێت خۆش ده‌بێت، بۆ ئه‌و هه‌ركه‌سێك كه بیه‌وێت، جا ئه‌وه‌ی هاوه‌ڵ و شه‌ریک بۆ خوا بڕیار بدات، ئه‌وه به‌ڕاستی تاوانێکی گه‌وره‌ی هه‌ڵبه‌ستووه .
دووه‌م : شیرك وهاوه‌ش بۆ خوا بڕیاردان گه‌وره‌ترین تاوان و خراپه‌یه‌كه كه ده‌رهه‌ق به زاتی په‌روه‌ردگار ئه‌نجام ده‌درێت، چونكه هه‌ركه‌سێك غه‌یری خودا بپه‌رستێت به‌و كاره‌ی عیباده‌ت و په‌رستنی له‌جێگایه‌كی نه‌شیاو بۆ كه‌سێكی ناشایسته داناوه وكردووه، ئه‌مه‌ش زوڵم و سته‌مێكی گه‌وره‌یه، وه‌ك خوای گه‌وره ده‌فه‌رموێت : ( وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ ) { لقمان : 13 } واته : به‌یاد بكه كاتێ لوقمان به‌كوڕه‌كه‌ی خۆی گوت و ئه‌و ئامۆژگاری ئه‌كرد : كوڕه شيرينه‌كه‌م ! هيچ شت وهيچ كه‌سێك مه‌كه به شه‌ریك و هاوبه‌شی خوا، به‌ڕاستی شه‌ریك و هاوبه‌شدانان بۆ خوا ، سته‌مێكی گه‌وره‌یه له‌هه‌موو تاوانێك گه‌وره‌تره .
سێهه‌م : شیرك وهاوبه‌شدانانی گه‌وره ( الشرك الأكبر ) سه‌رجه‌م كار وكرده‌وه چاك وباشه‌كان ده‌سڕێته‌وه و له‌ناویان ده‌بات، و خاوه‌نه‌كه‌ی به‌ره‌و و هیلاك و تیاچوون وخه‌سارۆمه‌ندی دونیا و دواڕۆژ ده‌بات، چونكه گه‌وره‌ترین تاوان و گوناهـی ناو تاوانه گه‌وره‌كانه، له‌م باره‌یه‌وه خوای گه‌وره فه‌رموویه‌تی : ( وَلَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ ) { الزمر : 65 } واته : سوێند به‌خوا بادڵنیابن که وه‌حی و نیگا نێردراوه بۆ تۆو بۆ پێغه‌مبه‌رانی پێش تۆش : ئه‌گه‌ر هاوه‌ڵگه‌ر بیت و شه‌ریک بۆ خوا بڕیار بده‌یت کاروکرده‌وه چاکه‌کانیشت پووچ ده‌بێته‌وه و ده‌چیته ڕیزی خه‌سارۆمه‌ند و زه‌ره‌رمه‌ندانه‌وه .
ئه‌بو هوره‌یره ( خوای لێ ڕازی بێت ) ده‌گێڕێته‌وه كه پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رموویه‌تی : ( " أَلَا أُنَبِئُكُمْ بأكبَرِ الكَبَائِر ؟ " ثَلَاثاً، قَالُوا : بَلى يَارَسُولَ الله، قَالَ : " الإشْرَاكُ بِاللهِ، وَعُقُوقُ الوَالِدَينِ " وَجَلسَ وَكَانَ مُتَكِئاً " اَلَا وَقَولُ الزُّورِ " قَالَ : فَمَا زَالَ يُكَرِّرُهَا حَتَى قُلْنَا : لَيْتَهُ سَكَتَ ) { مُتَفَقٌ عَلَيِهِ } واته : ئایا هه‌واڵتان بده‌مێ به گه‌وره‌ترین تاوانی ناو تاوانه گه‌وره‌كان؟ ئه‌وانیش ووتیان : به‌ڵێ ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا، ئه‌ویش فه‌رمووی : " هاوه‌ڵ و هاوبه‌ش بۆخوا بڕیاردان، و ئازار وسزادان وخراپ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ باوك ودایكدا "پێغه‌مبه‌ری خوا شانی دادابوو ئه‌مجا ڕاست بوویه‌وه و دانیشت وفه‌رمووی : " شایه‌تی دان و قسه‌ی درۆش " ئه‌بو هوره‌ریره ئه‌ڵێت : پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) هێنده‌ی دووباره كرده‌وه خۆزگه‌مان ده‌خواست كه بێده‌نگ بێت لێی – مه‌به‌ست له‌مه‌ش ئه‌وه‌یه ئه‌م تاوانانه هێنده گه‌وره‌ن لای خوا پێغه‌مبه‌ر زۆر دووباره‌ی كردۆته‌وه تاوه‌كو هاوه‌ڵانی لێ ئاگادار بكاته‌وه .
خراپه وخراپیه‌كانی شیرك و هاوبه‌ش بڕیاردان بۆ خوای گه‌وره :
په‌روه‌ردگاری باڵاده‌ست له‌چوار ئایه‌تی جیاجیادا خراپی و خراپه‌كانی شیرك و هاوبه‌ش بڕیاردانانی بۆ باوه‌ڕداران ڕوون كردۆته‌وه تاوه‌كو خۆیان لێ بپارێزن ونه‌كه‌ونه ناویه‌وه .
1) خوای گه‌وره ده‌فه‌رموێت : ( إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا ) { النساء : 116 } واته : بێگومان خوا له‌وانه خۆش نابێ هاوه‌ڵ و هاوه‌به‌شی بۆداده‌نێن, به‌ڵام تاوان وگوناهی كه‌متر له‌شیرك په‌روه‌ردگار بۆ هه‌ركه‌سێك خۆی بیه‌وێ وشایسته بێت ئه‌بورێت، ده‌سا بزانن كه هه‌ركه‌سێك شه‌ریك و هاوبه‌ش دابنێت بۆخوا، به‌راستیی له‌ڕاده‌به‌ده‌ر گومڕاو سه‌رلێشێواوه .
2) دیسان ده‌فه‌رموێت : (...وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا ) { النساء : 48 } واته : وهه‌ر كه‌سێك هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێت, به‌ڕاستیی درۆ و گوناهێكی زۆر گه‌وره‌ی كردووه .
3) هه‌روه‌ها له‌جێگایه‌كی تردا فه‌رموویه‌تی : ( ... مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ ) { المائدة : 72 } واته : چاك بزانن كه هه‌ركه‌سێك شه‌ریك و هاوبه‌ش بۆخوا دابنێت، بێ شك خوا به‌هه‌شتی له‌سه‌ر یاساغ وحه‌رام ده‌كات, وجێگا و شوێنی ئاگری دۆزه‌خه, سته‌مكارانیش هیچ جۆره یارمه‌تی ده‌رێكیان بۆ نییه‌و رزگاريان نابێت، پێغه‌مبه‌ریش (صلی الله علیه وسلم) له‌وباره‌یه‌وه ده‌فـه‌رموێت: " إنَّ الجَنَّةَ لَا يَدْخُلُهَــا إلّا نَفسٌ مُسْلِمَة وفي رواية ٍ مُؤمِنَـة " { رواه البخاري } واته : بێگومان به‌هه‌شت هیچ كه‌سێكی تێ ناچێت موسڵمان نه‌بێت له ڕیوایه‌تێكی تردا هاتووه هیچ كه‌سێكی تێ ناچێت باوه‌ڕدار نه‌بێت .
4) له‌ئایه‌تێكی تردا خوای ده‌گه‌وره وێنای ئه‌و كه‌سانه‌مان بۆ ده‌كات كه هاوبه‌ش بۆ خوا بڕیار ده‌ده‌ن وده‌فه‌رموێت : ( ... وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ ) { الحج : 31 } واته : هه‌ركه‌سێك هاوه‌ڵ و هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێت، وه‌كو ئه‌وه‌یه له ئاسمانه‌وه به‌ربێته‌وه "بۆ قوڵایی زه‌ویی" كتوپڕ هه‌ر له‌هه‌وادا مه‌ل و په‌له‌وه‌ر له‌سه‌ری ئاماده بێت و بیفڕێنێ و پارچه پارچه‌ی بكات، یاخود بایه‌كی به‌هێز و قورس بیبا بۆ جێگایه‌كی دوورو چه‌په‌ك و ملی بشكێنێ، ئه‌وه نموونه‌ی كه‌سێكه هاوه‌ڵ بۆ خوا دابنێ، چونكه له‌ئاسۆی به‌رزی باوه‌ڕه‌وه ئه‌كه‌وێته چاڵی هه‌ره خواری تیا چوونه‌وه و جێگه‌ی قایمی خۆی له‌ده‌ست داوه‌و په‌له‌وه‌ر سه‌ری تێ ئه‌كه‌ن .
سزاي خراپی ئه‌هلی شیرك و ئه‌وانه‌ی هاوبه‌ش بۆ خودا بڕیارده‌ده‌ن :
یه‌كه‌م : به‌هه‌مبشه‌یی مانه‌وه له ئاگری دۆزه‌خدا وه‌ك ده‌فه‌رموێت : ( إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُولَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ ) { البینة : 6 } واته : به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ بڕواو كافربوون، له‌خاوه‌ن نامه‌و بتپه‌رسته‌كان ده‌خرێنه ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه به‌هه‌تا هه‌تایی تێیدا ئه‌مێننه‌وه، ئا ئه‌وانه خراپترینی دروستكراوه‌كانن – چونكـه پاش دۆزینه‌وه‌ی رێگای راســت لایاندا وگومڕا بوون - .
دووه‌م : ئاماده‌كردنی سزایه‌كی توند وبه‌سوێ بۆ هاوبه‌ش دانه‌ران وه‌ك خوای گه‌وره ده‌فه‌رموێت : ( إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيُرِيدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَيُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا * أُولَئِكَ هُمُ الْكَــافِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا ) { النساء : 150 – 151 } واته : بێگومان ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ به خواو پێغه‌مبه‌ران ناهێنن و ده‌یانه‌وێت جیاوازی بکه‌ن له نێوان خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانیدا (گوایه باوه‌ڕیان به‌خوا هه‌یه به‌ڵام باوه‌ڕیان به‌پێغه‌مبه‌ران نیه )، (یاخود) ده‌ڵێن: باوه‌ڕ ده‌هێنین به‌هه‌ندێک له پێغه‌مبه‌ران و باوه‌ڕ به‌هه‌ندێکیان ناهێنین و ده‌یانه‌وێت له‌و نێوانه‌دا ڕێگه و به‌رنامه‌یه‌ک بۆ خۆیان به‌ده‌ست بهێنن * ئا ئه‌و که‌سانه به‌ڕاستی هه‌ر بێ باوه‌ڕن و بۆ بێ باوه‌ڕانيش سزایه‌کی سه‌ر شۆڕکه‌رمان ئاماده‌کردوه.
سێهه‌م : عن عبد الله بن مسعود – رضي الله عنه – قالَ : قَالَ النَّبيُ ( صلى الله عليه وسلم ) : " مَنْ مَاتَ وَهُوَ يَدُعُو مِنْ دُونِ الله نِدّاً دَخَلَ النَّارَ " { مُتَفَقٌ عَلَيهِ } واته : هه‌ركه‌سێك بمرێت و ئه‌و كه‌سه له‌غه‌یری خودا له‌كه‌سێكی تر پارابێته‌وه ئه‌وه ده‌چێته ئاگره‌وه .
له‌كۆتایدا داواكارم له‌په‌روه‌ردگاری باڵاده‌ست و میهره‌بان و بێ شه‌ریك و بێ هاوه‌ڵ بمانپارێزیت له‌هاوبه‌ش بڕیاردان بۆ زاتی هه‌ق ته‌عالای خۆی وبمانگێڕێت له یه‌كتاپه‌رستان وبه‌به‌هه‌شتی به‌رینمان شاد بكات له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ران و ڕاستگۆیان و شه‌هیدان و پیاوچاكاندا ( ئامین یارب العالمین ) .
