تفسير الآيات: 2 ـ 4 من سورة الأنفال
البطاقة التعريفية 
ته‌فسیری ئایه‌تی
ژماره ( ٢ تـــا ٤ ) له‌سوره‌تی الأنفال
خوای گه‌وره ده‌فه‌رموێت: { إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آَيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ (2) الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ (3) أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ (4) }.
سوپاس بۆ ئه‌و خوایه‌ی كه‌مۆڵه‌تی داین جارێكی تر بێیینه‌وه‌خزمه‌ت ته‌فسیری چه‌ند ئایه‌تێكی تر له‌قورئانی پیرۆز، به‌و هیوایه‌ی إن شاء الله ببێته‌مایه‌ی‌ڕه‌زامه‌نی په‌روره‌دگار وپاشان خوێنه‌رانی به‌ڕێزیش :
خوای گه‌وره‌ومیهره‌بان له‌م ئایه‌تانه‌دا چه‌ند سیفات وڕه‌وشتێكی به‌رزی باوه‌ڕدارانمان بۆ باس ده‌كات تاوه‌كو ببێته‌پڕۆگرامێكی هه‌میشه‌یی وته‌واوی ئیمانداران ژیانی خۆیانی پێ بڕازێننه‌وه، به‌و هیوایه‌ی كه‌خوای گه‌وره‌یان لێ ڕازی بێت وه‌له‌دونیا ودواڕۆژدا بیانخاته‌به‌ر ڕه‌حمه‌تی خۆیه‌وه، له‌دونیادا ژیانێكی ئاسووده‌وله‌قیامه‌تیشدا به‌هه‌شتێكی هه‌تا هه‌تاییان پێ ببه‌خشێت .
( إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ ) باوه‌ڕدارانی ڕاسته‌قینه‌ودڵسۆز هه‌ر ئه‌وانه‌ن كه‌كاتێك یاد وذكری خوا كرا له‌لایاندا، دڵ وده‌روونیان له‌به‌ر گه‌وره‌ی ئه‌و زاته‌به‌رز وپیرۆزه‌ده‌كه‌وێته‌له‌رزه‌وترسی لێ ده‌نیشێت .
له‌م ئایه‌ته‌وه‌ئه‌وه‌فێر ده‌بین باوه‌ڕدار ده‌بێت هه‌میشه‌وهه‌رده‌م یاد وذكری خوای گه‌وره‌بكات وله‌مه‌جلیس وكۆڕ وكۆبوونه‌وه‌ی ذكردا دابنیشێت، چونكه‌ئه‌و كۆڕ وكۆبونه‌وانه‌جێگای ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره‌ن، وه‌ك پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) ده‌فه‌رموێت : " ما اجتمع قوم فی بیت من بیوت الله یذكرون الله فیها إلا نزل علیهم السكینة، وغشیتهم الرحمة، وحفتهم الملائكة، وذكرهم الله فیمن عنده ) [ سنن أبو داود، كتاب الصلاة، باب تفريع أبواب الوتر - باب في ثواب قراءة القرآن،حديث : 1256 ] واته: هیچ كۆڕ وكۆمه‌ڵێك له‌ماڵێك له‌ماڵه‌كانی خوادا كۆنابنه‌وه‌بۆ یاد وذكری خوا كردن، ئیلا دڵ ئارامی وسه‌كینه‌تیان به‌سه‌ردا ده‌بارێت، وه‌ڕه‌حمه‌ت وبه‌زه‌یی ومیهره‌بانی خوای گه‌وره‌دایان ده‌پۆشێت وپه‌روره‌دگاریش لای فریشته‌كانی خۆی به‌چاكه‌ناویان ده‌هێنێت .
ده‌بێت مرۆڤی باوه‌ڕدار كاتێك یادی خوای گه‌وره‌ده‌كات دڵی ئاگادرای ئه‌و یادكردنه‌بێت، به‌شێوه‌یه‌ك بتوانێت له‌ماناكانی تێ بگات وله‌و ڕێگاوه‌له‌گه‌وره‌ی و وده‌سه‌ڵاتی په‌روه‌ردگاری تێ بگات وبیری لێ بكاته‌وه، ئه‌و كاته‌ی كه‌زمان ودڵی باوه‌ڕدار به‌یه‌كه‌وه‌گرێدران بۆ یادی په‌روه‌ردگاریان بێگومان كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر سلوك وڕه‌وشتی ئه‌و كه‌سه .
عه‌بدوڵڵای كوڕی عه‌باس ( خوایان لێ ڕازی بێت ) له‌ته‌فسیری ئه‌م ئایه‌ته‌دا ده‌ڵێت : مرۆڤی دوو ڕوو ( منافق ) هیچ شتێك له‌یاد وذكری خوای گه‌وره‌ناچێته‌ناو دڵه‌كانیانه‌وه‌له‌كاتی ئه‌نجامدانی یه‌كێك له‌فه‌رزه‌كانی خوای گه‌وره، چونكه‌دووڕوو باوه‌ڕی نیه‌به‌نیشانه‌و به‌ڵگه‌كانی خوا وه‌هیچ كاتێكیش پشت به‌ئه‌و نابه‌ستێت، وه‌له‌كاتێكیشدا كه‌س دیار نه‌بێت نوێژه‌كانی ناكات وزه‌كاتی ماڵ وسامانیشی ده‌رناكات، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌خوای گه‌وره‌به‌باوه‌ڕداریان ناژمێررێت، چونكه‌كاره‌كانیان له‌به‌ر ڕووپامایی وچاوی خه‌ڵكه.
( وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آَيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا ) یه‌كێكی تر له‌سیفه‌تی باوه‌ڕداری ڕاسته‌قینه‌ئه‌وه‌یه‌هه‌ر كاتێك ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆزیان به‌سه‌ردا بخوێنرێته‌وه‌باوه‌ڕیان پێی زیاد ده‌كات وزیاتر گه‌رمو گوڕتر ده‌بن له‌سه‌ر به‌جێ هێنانی فه‌رمانه‌كانی خوا وپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ( صلی الله علیه وسلم ) .
مه‌سئه‌له‌ی زیاد وكه‌م كردنی ئیمانیش به‌شێكه‌له‌بیروباوه‌ڕی ئه‌هلی سوننه‌ت وجه‌ماعه‌ت، به‌وه‌ی باوه‌ڕی مرۆڤی موسڵمان به‌طاعه‌ت وبه‌جێهێنانی فه‌رمانه‌كانی خودا زیاد ده‌كات و به‌مه‌عصیه‌ت وتاوانیش كه‌م ده‌كات، ئیمامی بوخاری وزۆرێك له‌پێشه‌واو وزانایانی ئیسلام ئه‌م ئایه‌ته‌ده‌كه‌نه‌به‌ڵگه‌له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئیمان زیاد وكه‌م ده‌كات، ئه‌مه‌ش وه‌ك ووتمان مه‌زهه‌بی ئه‌هلی سوننه‌ت وجه‌ماعه‌ت وجمهوری زانایانی ئیسلامه
( وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ) ئه‌و باوه‌ڕدارانه‌یه‌كێكی تر له‌سیفه‌ته‌جوانه‌كانیان ئه‌وه‌یه‌كه‌ته‌نها وته‌نها پشت وپه‌نایان به‌خوای گه‌وره‌ده‌به‌ستن وهه‌موو ڕاز ونیازێكیان ده‌به‌نه‌خزمه‌ت ئه‌و زاته‌به‌رز وپیرۆزه‌كه‌ته‌واوی مه‌خلوقات وبوونه‌وه‌ر نیازیان پێیه‌تی وپێویستیان به‌ڕه‌حم ومیهره‌بانی ئه‌وه، چونكه‌ده‌زانن هه‌ر ئه‌وه‌پادشا ومه‌لیكی دونیا ودواڕۆژیش، وه‌هه‌ر شتێكیش ئه‌و بڕیاری له‌سه‌ر دابێت هه‌ر ده‌بێت، وه‌ئه‌وه‌شی ئه‌و ڕازی له‌سه‌ر نه‌بێت ناكرێت وجێ به‌جێ نابێت، وه‌هه‌ركه‌سیش خوای گه‌وره‌پشت وپه‌نای بێت به‌سیه‌تی كه‌بێت به‌هانایه‌وه‌له‌هه‌ر جێگایه‌كدا هاواری بۆ به‌رێت .
ئه‌وه‌ی تا ئێره‌باس كرا هه‌مووی په‌یوه‌ندی به‌كار وكرده‌وه‌كانی دڵه‌وه‌هه‌بوو، واته‌چۆن ئه‌ندامه‌كانی مرۆڤ هه‌ندێك له‌ئه‌ركانه‌كانی ئیمان وئیسلام جێ به‌جێ ده‌كه‌ن به‌هه‌مان شێوه‌دڵیش كار وكرده‌وه‌ی خۆی هه‌یه‌وه‌ك ( به‌ڕاست زانینی خوایه‌تی خوای گه‌وره‌وخۆشه‌ویستی ئه‌و زاته‌وپشت بێ به‌ست وترس لێی و ئومێدی خێر به‌میهره‌بانی په‌روه‌ردگار و .... )
له‌پاشان خوای گه‌وره‌دێته‌سه‌ر باس كردنی چه‌ند سیفه‌تێكی تری باوه‌ڕداران وده‌فه‌رموێت : ( الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ ) ئه‌وانه‌ی كه‌نوێژه‌كانیان به‌ڕێكوپێكی ئه‌كه‌ن وله‌و ڕزق و ڕۆزیه‌ش كه‌خوای گه‌وره‌پێانی به‌خشیوون له‌ڕێگای خوادا ده‌به‌خشن جا به‌خشینی زه‌كات بێت كه‌واجبێكه‌ومرۆڤی باوه‌ڕدار هه‌ر كاتێك ماڵ وسامانی گه‌شته‌ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی كه‌ئیسلام دیاری كردووه‌ده‌بێت زه‌كاتی لێ ده‌ربكات، یان به‌خشینی صه‌ده‌قه‌بێت واته‌به‌ئاره‌زووی خۆی وله‌به‌ر ڕه‌زامه‌ندی وخۆشه‌ویستی خوای گه‌وره‌له‌و ماڵ وداراییه‌ی كه‌پێی به‌خشیوه‌ده‌ست گیرۆی هه‌ژاران و لێقه‌وماوان ده‌كات، وه‌چاوه‌ڕێی هیچ پاداشت وسوپاسێكیش نیه‌له‌و كه‌سانه، چونكه‌ئه‌م ته‌نها مه‌به‌ستی ڕه‌زامه‌نی په‌روه‌ردگاریه‌تی .
خوشك وبرایانی خۆشه‌ویست نوێژكردن وئه‌نجام دانی له‌كاتی خۆی و به‌جه‌ماعه‌ت فه‌زڵێكی گه‌وره‌ی هه‌یه‌وپاداشتێگی یه‌كجار مه‌زنی بۆ ئاماده‌كراوه‌لای خوای گه‌وره‌به‌شێوه‌یه‌ك خۆشه‌ویسترین شتێك لای په‌روه‌ردگار وه‌ك له‌فه‌رمووده‌یه‌كدا هاتووه‌ئه‌نجامدانی نوێژه‌كانه له‌كاتی خۆیدا، عن ابن مسعود ( رضی الله عنه ) سالت النبی ( صلی الله علیه وسلم ) أي العمل أحب إلي الله تعالی؟ قال : الصلاة‌علی وقتها، قلت ثم أي؟ قال : الجهاد فی سبیل الله ، قلت ثم أي ؟ قال : بر الوالدین ) [ صحيح البخاري - كتاب مواقيت الصلاة، باب فضل الصلاة لوقتها - حديث : 513 ] واته‌پرسیارم كرد له‌پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) چ كارێك لای خوای گه‌وره‌زۆر خۆشه‌ویستره؟ فه‌رمووی : ئه‌نجامدانی نوێژه‌كان له‌كاتی خۆیدا، ووتم پاشان چی تر؟ فه‌رمووی : تێكۆشان له‌پێناوی خوادا، ووتم پاشان چی تر ؟ فه‌رمووی : چاكه‌كردن له‌گه‌ڵ دایك وباوكدا .
له‌كۆتایدا خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت : ( أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ ) واته: ئه‌و سیفاتانه‌ی كه‌باسكراو باوه‌ڕداران ئه‌نجامی ده‌ده‌ن، ئه‌و كه‌سانه‌به‌ڕاستی ویێگومان باوه‌ڕداری ڕاسته‌قینه‌ن،(چونكه‌كرده‌وه‌كانیشیان خستوه‌ته‌پاڵ ئیمانه‌كه‌یان ) هه‌ر كه‌سیش ئاوا بێت شایسته‌ی ئه‌وه‌یه‌خوای گه‌وره‌به‌سۆز ومیهره‌بانی خۆی ڕێزی لێ بنێت وپاداشتی گه‌وره‌یان بۆ ئاماده‌بكات له‌پله‌وپایه‌به‌رزه‌كانی به‌هه‌شت له‌لای خۆی و لێیان خۆش ببێت وچاوپۆشی بكات له‌تاوانه‌كانیان و ڕزق وڕۆزی، پاك وخاوپنیشیان پێ ببه‌خشێت له‌نازو نیعمه‌ته‌نه‌بڕاوه‌كانی به‌هه‌شت .
خوای گه‌وره‌به‌ڕه‌حم وكه‌ره‌م ومیهره‌بانی خۆت بمان گێڕیت له‌م باوه‌ڕدارانه‌وله‌ڕیزی ئه‌واندا بمانژمێریت ( آمين ) .
سبحان ربك رب العزة عما یصفون وسلام علی المرسلین والحمد لله رب العالمین
