ወዲ ሰብ ኣብዛ ዓለም ንምንታይ ይነብር ?

ሐበረታት Subject Information
ርእሲ: ወዲ ሰብ ኣብዛ ዓለም ንምንታይ ይነብር ?
ቆንቃ: ኦዝቦክ
ናይ ምውሳክ ዐለት: 2016-02-26
Short Link: http://IslamHouse.com/2795336
This address categorized objectively under the following classifications
እዚአ ሞስታዋቂያ ብዚ ቆንቃታት ተቶርግማ አላ: ኦዝቦክ - ዓራቢኛ - በንጋል - ታይላንድ - አንግሊዝ - አማርኛ - ሲንሃል - አፋር
Detailed Description

Ўн учинчи сухбат:

مَن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاهَا مَذْمُوماً مَّدْحُوراً * وَمَنْ أَرَادَ الآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُوراً * كُلاًّ نُّمِدُّ هَـؤُلاءِ وَهَـؤُلاءِ مِنْ عَطَآءِ رَبِّكَ وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً * اُنظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَكْبَرُ تَفْضِيلاً *

Кимки шошилинч келиб кетувчи нарсани хохлайдиган бўлса, Биз унга - Ўзимиз хохлаган одамга - Ўзимиз хохлаган нарсани тезлаштириб берамиз, кейин унга жаханнамни тўгрилаб кўямиз, у ерга кораланган ва хор бўлган холда киради. Кимки Охиратни ирода килса ва мўмин бўлган холида шу йўлда жиддий харакат килса, бас, ана ўша инсонларнинг харакатлари кадрланади. Хар кайсиларини - буларни хам, ана уларни хам Раббингизнинг мархаматидан кувватлантирамиз. Раббингизнинг мархамати ман этилган эмас. Каранг, Биз бирларини бирларидан кандай устун килиб кўйганмиз. Охират даражалари эса нихоятда улкан ва афзаллиги жуда буюкдир. (Исро сураси, 18-21-оятлар).

* * *

Кимки Охиратни кўйиб, бу дунё неъматларини афзал билса ва шуларни тезрок хамда кўпрок кўлга киритишни хохласа, у маълум даражада бу максадига эришади. Бинобарин, ундай кимса ўзини жаннатдан махрум этади.

Ушбу оятларда Аллох таоло Охиратга иймон келтирган инсонлар билан унга иймон келтирмаган инсонлар орасидаги фарк кандай бўлиши кераклигига ишора килади. Охиратнинг албатта келишига каттик ишонган одамлар ўша кун учун харакат киладилар. Унга ишонмаганлар эса кўз очиб кўрган мана шу дунёлари учун харакат киладилар. Бу дунёдан акллари етган матохларни кучлари етса-етмаса кўлга киритиш учун интилиб яшайдилар.

Аллох таоло битта дунёда яшаб икки хил максадни кўзлайдиган бу икки тоифанинг ўз харакатлари окибатида эришадиган натижаларини жуда чиройли ва таъсирли услубда таърифлайди.

"Кимки шошилинч келиб кетувчи нарсани хохлайдиган бўлса, Биз унга - Ўзимиз хохлаган одамга - Ўзимиз хохлаган нарсани тезлаштириб берамиз".

Бу ерда шошилинч келиб кетувчи деб ушбу дунёни айтилмокда. Дархакикат, дунё Охиратдан олдин "шошиб" келиб, яна "шошиб" бирпасда кетиб колади. "Аллох таоло хабар берадики, кимки йўк бўлиб, тугаб кетадиган дунёни хохлайдиган бўлса, шу учун ишлаб, харакат килса, ўзининг бошланиши каердан эдию борадиган охирги ери каерда эканини унутса, Аллох унга бу дунёнинг матохлари ва ўткинчи нарсаларидан Ўзи азалда Лавхулмахфузда ёзиб кўйган, Ўзи хохлаган нарсани беради. Лекин булар фойдасиз ва вактинча матохлардир. Кейин Аллох Охиратда унга жаханнамни беради, у ўша ерга кириб азобини тортади... У инсон жаханнамга хорланган ва шарманда бўлган холатда киради. У хам Аллох томонидан, хам халк томонидан кораланган ва Аллохнинг рахматидан узок бўлган холда колади. Демак, унга хам азоб, хам шармандалик жамлаб берилади". (Саъдий).

Охиратни тарк этиб, факат шу дунёни деганлар учун Аллох уларнинг ниятлари ва харакатларига яраша Охиратда олишлари мумкин бўлган яхшиликларини шу дунёда тезлатиб беради. Охиратга эса уларга факат жаханнам колади холос. Бунинг устига бу дунёда шунча харакат килганлари билан хам барибир Аллох азалда ёзиб кўйганидан ортигини ола олмайдилар.

Табарий бундай кимсаларнинг таърифини яна хам тушунарлирок килиб келтирадилар: "Кимники гаму ташвиши, кайгу алами, кидирган нарсаси ва нияти факат дунё бўлса, Аллох унга шу хаётда Ўзи хохлаган микдорни тезлатиб беради. Кейин уни жаханнамга ташлайди".

Куртубий: "...Булар фосик мунофикларнинг ва тилёглама риёкорларнинг сифатларидир. Улар ганимат ва бошка тез келувчи дунёвий нарсаларни кўлга киритиш учун Ислом ва тоат либосини кийиб оладилар. Охиратда улардан у амал кабул килинмайди, бу дунёда эса уларга таксимлаб кўйилганидан ортикча нарса берилмайди".

Аллох бу зиёнкор кавмнинг аянчли холатларини баён этиш мукобилида мўмин бандаларнинг хам таърифларини келтирадики, бу услуб иймонли ўкувчига коникиш ва рохат бахш этади: "Кимки Охиратни ирода килса ва мўмин бўлган холида шу йўлда жиддий харакат килса, бас, ана ўша инсонларнинг харакатлари кадрланади". Яъни, "Кимки Охиратни истаса, шунга рози бўлса, уни бу дунёдан устун кўйса, самовий китоблар ва набавий асарлар буюрганидек Охират учун харакат килса, Аллохга, малоикаларга, китобларга, элчиларга ва Охират кунига ишонган холда имкони етганича амал килса, унинг амали кабул килинган, ўсиб-кўпайиб борувчи, химоя килиб кўйилган бўлади. Бундай йўл тутган кишиларнинг ажрлари ва савоблари Раббилари хузурида сакланиб туради. Шу билан бир каторда уларнинг бу дунёдан оладиган насибалари хам ато килинади..." (Саъдий).

"Аллох уларнинг яхши амалларини кадрлайди, гунохларини кечиради". (Табарий).

Мўминлар хам, фосиклар хам бу дунёда Аллохнинг неъматларидан баробар фойдаланадилар. Иймон ахли ўз насибаларини Аллохнинг розилиги билан оладилар. Кофир-фосикларники эса уларга бериладиган азобларнинг яна хам каттикрок бўлиши учундир.

Аллох таоло икки тоифанинг Охиратдаги окибатлари баёнидан сўнг яна уларнинг бу дунёдаги хаётларига эътиборни каратади. Негаки, бу дунёдаги инсонларнинг хаёт тарзи, турмуш даражалари уларнинг кофир ёки мўмин эканликларидан катъий назар турли-тумандир. Бир карасангиз, кофир ва фосик кимсаларнинг рохат-фарогат, айш-ишрат ичида хаёт кечираётганларини кўрасиз. Бир томонда мусулмонларнинг кийналиб умр ўтказаётганларига гувох бўласиз. Баъзан бунинг акси хам бўлади. Аллох бу холатларнинг сабабини тушунтириб, бундай дейди: "Хар кайсиларини - буларни хам, ана уларни хам Раббингизнинг мархаматидан кувватлантирамиз. Раббингизнинг мархамати ман этилган эмас".

"Эй Мухаммад, Раббингиз хар икки тоифага - шошилинч дунёни хохлайдиганларга хам, мўмин бўлган холда Охиратни хохлаб, унинг учун харакат киладиганларга хам Ўзининг мархаматидан ато килади. Хар икки гурухни то муддат тугагунча, уларга ёзилган мухлат тўлик нихоясига етгунча Ўз ризкидан озиклантиради. Ўлимдан сўнг уларнинг холатлари бир-бирларидан фаркли равишда ўзгаради..." (Табарий).

Расулуллох дедилар: "Агар сен банда гунох килаётган бўлса хам Аллох у яхши кўрган нарсаларни бераётганини кўрсанг, бас бу факат истидрождир, холос". Кейин бу оятни тиловат килдилар:

فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ أُوتُواْ أَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً فَإِذَا هُمْ مُّبْلِسُونَ

"Качонки, улар ўзларига эслатилган нарсаларни унутганларидан сўнг устларига хамма нарсанинг эшикларини очиб юбордик. То ўзлари эришган нарсалардан хурсанд бўладиган пайтга етганларида уларни тўсатдан азобга гирифтор килдик. Карабсизки, бир лахзада хамма нарсадан махрум бўлдилар". (Анъом сураси, 44-оят). (Албоний, сахих). Бу оятда кофирлар даъват ва насихатни кабул килмаганларидан сўнг уларнинг устларига неъмат дарвозалари очиб юборилгани, бундан магрурланиб кетган иймонсизлар шод-хуррам бўлиб турган пайтларида тўсатдан оммавий азоб келиб, уларни халок килгани хакида хабар берилмокда.

Бу дунёда одамларнинг хаёт даражаси турли-туман, паст-баланд экан, Охират хаёти хам шунга ўхшашдир. У ерда мўминларнинг даражалари бу дунёдаги ибодатлари, амалларига караб юксалиб бораверади.

"Каранг, Биз бирларини бирларидан кандай устун килиб кўйганмиз. Охират даражалари эса нихоятда улкан ва афзаллиги жуда буюкдир". Бу ваъдани эшитган инсонлар албатта Охиратдаги даражалари ортикрок бўлишига харакат килишлари лозим бўлади. Улар дунёга муккадан кетишдан сакланишлари даркор.

Ибн Масъуд дедилар: "Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам бўйра устида ёнбошлаб ётган эканлар. Бўйра ёнларига ботиб кетибди. Уйгонганларидан кейин ёнларини силай бошладим. Кейин айтдим: Эй Расулуллох, бизга айтганингизда-ку, бўйра устига бирор нарса солиб берардик. Шунда Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам айтдилар: "Мен нима учун келдим дунёга?! Дунё учунми?! Мен билан бу дунёнинг мисоли шунга ўхшайдики, бир туяга минган одам дарахт соясида дам олди-да, кейин дарахтни тарк этиб, йўлига равона бўлди". (Албоний, хасан сахих).

Расулуллохнинг дуолари ичида мана бу сўзлар бўлар эди: "Эй Аллохим, Мухаммад оиласининг ризкини жон саклашга кифоя киладиган озука килгин". (Муслим). Албоний дейдилар: "Бу хадисда кифоя киларли даражадаги ризкнинг афзаллигига, дунёдан хам кифоя киларли микдорда олиб, ундан ортигидан тийилишнинг яхши иш эканига далил бор. Бу Охират неъматининг тўлик бўлишига умид этиш, бокий коладиганни фоний бўладигандан устун кўйиш бўлади".

"Кимнинг гам-ташвиши Охират бўлса, Аллох унинг таркок ишларини жамлайди, бойлигини унинг калбида килади, дунё унинг олдига мажбурликдан келади. Кимники нияти дунё бўладиган бўлса, Аллох унинг кидирган нарсасини тўзитиб юборади, факирлигини кўзининг олдига келтириб кўяди, дунёдан эса факат унга ёзилгани келади, холос". (Албоний, сахих).

"Анас ибн Моликдан ривоят килинади. У киши дедилар: Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам айтдилар: Киёмат куни дунё ахлининг кофирлари ичидан энг кўп неъматга эришган кишини олиб келинади. "Уни дўзахга бир шўнгитиб олинглар", деб айтилади. Шундан кейин дўзахга шўнгитиб олинади. Кейин унга айтилади: "Эй фалончи, сенга (дунёда) бирор марта неъмат текканмиди?" У айтади: "Йўк, менга бирор марта хам неъмат етмаган". Яна мўминлардан энг каттик зарар ва балолар кўрган бир инсонни олиб келинади. "Уни жаннатга бир марта шўнгитиб олинглар", дейилади. Уни жаннатга шўнгитиб олиб чикадилар. Кейин унга: "Эй фалончи, сенга (дунёда) бирор зарар ёки бало етганми?" - деб сўралади. У: "Менга бирор марта хам зарар ёки бало етгани йўк", - дейди". (Албоний, сахих).

Ха, хох неъмат бўлсин, хох машаккат бўлсин, ўткинчи дунёники экан, у Охират неъмати ва азоби олдида хеч нима бўлмай колади. Шундай экан, биз мўминларга бу дунёдан Аллохнинг Ўзи ёзиб, таксимлаб кўйган покиза ризки яхши. Бирок, шошкалоклик, нафсини жиловлаб ололмаслик, борига каноат килмаслик феъли айрим одамларда кўринади. Аллохнинг берганига рози бўлиб, ховликиб хам кетмасдан, дангасалик хам килмасдан халол мехнат ва ибодат билан ўрта йўлдан боришимизни Аллох насиб этсин.

Go to the Top