العلمانية

 

Учурда светский мамлекет болобуз деп, ушул създ баш мыйзамыбызга кайра киритгъ аракет жасап жаткан адамдардын каалагандары зъъкр коммунисттер мечиттерге гана чектеп, камап койгон Ислам Динин, Ислам ишмерлерин, аалымдарын дагы белгисиз мъънъттъргъ чейин мечит-медреселерге камап, коомдук турмушка, элдик пикирге жана мамлекеттик ънггъ аралаштырбоо экени бештен белгил. Туура. Европа мамлекеттери дал ушул светский деген тшнкт баш мыйзамдарына киргизип, анын натыйжасында Чиркъън мамлекетке аралаштырбай коюу менен гана ънггъ жетишишкен. Бирок, биз тпк максат жана себептерди текшербей эле европалыктарды туурай берсек анда тотукуштардан эмне айырмабыз калат? Кош, анда европалык саясатчыларды светский (жалаё дйнълк, динге тиешеси жок) болууга трткън себеп кайсы? Тъмъндъг макала дал ошол себепти къргъзп бергъ болгон бир аракет.

 Негизинен Рим папасы жана чиркъъ кардиналдары тарабынан башкарылган Европа мамлекеттери караёгылыкта жашап жаткан орто кылымдарда ъз элин илим менен агартууну, ънктрн каалаган адамдар – аалымдар чыгышты. Бирок, Рим папасы тарабынан уюштурулган чиркъъ инквизициясы аларды куугунтуктап, ар кандай жазалар менен жазалаган. Жадагалса, Бруно, Ванини сыяктуу илимпоздорду тр бойдон кйдрп жиберген. Эмне чн?! Чиркъънн тшндрс боюнча илим менен алектенген аалымдар Шайтан малайлары болот экен. Анткени, Европа жашоосунун баш мыйзамы болуп эсептелген Библияда айтылышы боюнча инсанияттын ата-энеси Адам менен Ева илим дарагынан жегени себепт билимд, жакшылык менен жамандыкты ажырата ала турган болуп, къздър ачылып калган. Дал ошол себепт алар Бейиштен айдалган, Кудайдын каарына калган. ( Караёыз: Библия. 1 – Муса. 3-бълм, 5-6-7-ырлар) Христиан чиркъъснн тъбълдър мына ушул статьяга таянып илим менен шугулданган жазуучу, врач, географ жана башка илим адамдарын куугунтукка ала баштады. Мунун натыйжасында илим менен дин, аалымдар менен динчилдер эки карама-каршы лагерге бълнп калышты. Акыр аягында эл аалымдарга ээрчиди. Аалымдардан чыккан саясатчылар революциялык жол менен бийлик башына келген соё, илимге душман болгон чиркъън тап-такыр мамлекеттен бълп, чиркъъгъ камап коюшту. Дин менен дин адамдарын мамлекетке, коомго, мектепке, таалим-тарбияга аралаштырбай турган мамлекет курушту жана ал мамлекеттерин “светский” деп аташты.

Ушундай. Ал эми, ъзн мусулман эсептеген саясатчылар Христиандык Батышта болгон бул тарыхтын, бул окуянын Исламдык Чыгышка эмне тиешеси бар экенин ойлоп да кършпъй, къздърн чырт жумган бойдон Европанын этегине эрмешип баратышат. Же алар Курани Каримде илимге тыюу салган аят кършптрб?! Же ислам тарыхынан аалымдарды кйдргън факт табыштыбы?! Жок! Кайра Ислам Дини, Ыйык Китеби, Пайгамбары, илимди жана аалымдарды колдоп-кубаттаганын кээде ъздър деле айтып калышат. Ал эми, жалаё Куранга таянып саясат жргзгън ислам халифтери жана чиновниктери ъздърнъ замандаш аалымдарга жазган китебинин салмагы менен барабар алтын тълъп, дйнънн эч бир жеринде болбогон академияларды куруп бергенин къпчлг билбесе керек. Алар Исламды коомдук жашоодон канча алыстатканы сайын моральдык бузуктук чуёкуруна кулап баратканыбызды сезбей жаткансыйт. Анан да, эё ойлоно турган маселе: алар исламды коомдук жашоого аралаштырбоого аракет кылып “Ислам азыркы кылымга туура келбейт” десе, жеёил кылып айтканда каапыр болуп калышаарын аларга биздин Муфтият расмий билдирип койсо жакшы болоор эле