Куръони каримдаги энг улуг оят

Мақолалар Маълумотлар
Унвон: Куръони каримдаги энг улуг оят
тил: Ўзбек тили
Нашр қилувчи манба: Мусулмон Ўзбекистон веб саҳифаси
Қисқача танитув: Оятулкурсий энг буюк маъноларни ўз ичига олади, Аллохнинг зотий ва феълий сифатларини ўзида жамлайди, бинобарин у Куръондаги энг буюк оятдир.
Киритилган вақт: 2008-05-19
Линк: http://IslamHouse.com/144227
Ушбу тема қуйидаги қисмлар орасида мавзуга кўра қўйилган
Бу малумот ушбу тилларда таржима қилинган: Араб тили - Бангал тили - Тайланд тили
Тафсилий намуна

اللَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَآءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

Аллох Ундан бошка бирор илох бўлмаган Зотдир. У Хаййдир, Каййумдир. Уни на мудрок босади ва на уйку. Осмонлар ва Ердаги барча нарсалар Уникидир. Унинг изнисиз ким хам шафоат кила олур?! У бандаларнинг келажакларини хам, ўтмишларини хам билур. Улар Аллохнинг илмидан бирон нарсани тўлик идрок эта олмаслар. Факат Аллох хохлаган нарсагина бундан мустасно. Унинг Курсийси осмонлар ва Ерни ўз ичига сигдиради. Уларни саклаб туриш Унга хеч огир келмайди. У Алийдир, Азиймдир. (Бакара сураси, 255-оят).

* * *

Оятулкурсий энг буюк маъноларни ўз ичига олади, Аллохнинг зотий ва феълий сифатларини ўзида жамлайди, бинобарин у Куръондаги энг буюк оятдир.

"Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам хабар берганларки, шубхасиз, бу оят Куръон оятларининг энг буюгидир. Чунки у тавхид ва буюклик маъноларини ифодалайди, Ал-Борий таолонинг сифатлари мохиятининг чукур эканлигини кўрсатади. Куръон хабар берадики, У АЛЛОХдирки, худоликнинг барча маънолари Уникидир. Худолик ва сигинишликка факат Угина лойикдир. Ундан бошканинг худолиги ва Ундан бошкага килинадиган ибодат ботилдир. У ХАЙЙдирки, комил хаётнинг жамики маънолари Ундадир. Эшитиш ("самъ"), кўриш ("басар"), кудрат, хохлаш ("ирода") ва бошка зотий сифатлар шунга далолат килади. У шунингдек, КАЙЮМдир. Бу исмнинг доирасига барча феълий сифатлар киради. Чунки У ўзи билан ўзи мавжуд, барча махлукотларидан бехожат, хамма махлукотни пайдо килиб вужудга келтирган ва уларга оламдан ўрин берган, уларнинг вужудга келишлари ва давом этишлари учун керак бўладиган барча эхтиёжларини мухайё килган КАЙЮМдир.

Унинг хаётининг камоли ва ўз-ўзидан мавжудлигининг далили шуки, Уни на мудрок босади ва на уйку. Чунки мудрок ва уйку заифлик, ожизлик ва бўшашиб колиш табиатига эга бўлган махлуклар сифатидир. Бу икки сифат кудрат, улуглик ва буюклик сохиби бўлмиш Зотда бўлиши мумкин эмас.

Аллох яна хабар бердики, У осмонлар ва ердаги жамики нарсаларнинг эгасидир. Уларнинг барчаси Унинг бандалари ва мулкидирлар. Улардан биронтаси бу тартибдан ташкарига чикмайди... Бас, У барча подшохликларнинг эгасидир. Аллох подшохлик, бошкариш, салтанат, буюклик сифатлари хакикатда Уники бўлган Зотдир.

Подшохлигининг мукаммаллиги шундайки, бирор бир киши Унинг изнисиз шафоат кила олмайди. Хамма обрўли зотлар, шафоат килувчилар Унинг бандалари ва кулларидир. Улар то У рухсат бермагунча шафоат килишга ботина олмайдилар. "Айтинг, шафоатнинг бари факат Аллохникидир. Осмонлар ва Ернинг подшохлиги Уникидир". (Зумар сураси, 44-оят).

Яна Аллох кимга шафоат килиш учун изн берса, факат Ўзи рози бўладиган одамининг шафоат килинишига рухсат беради, холос. Аллох факат Ўзининг тавхидига бўйсунишларидан, пайгамбарларига эргашишларидан рози бўлади. Кимки бу сифат билан сифатланмас экан, унга шафоатдан бирор насиба бўлмайди.

Кейин Аллох Ўзининг чексиз ва хамма нарсани ўз ичига камраб олувчи илми хакида хабар берди. У халоикларнинг олдиларида турган ва нихояси бўлмаган келажак ишларини хам билади, уларнинг оркаларида колиб кетган мозийдаги хад-хисобсиз ишларни хам билади. Унга бирор нарса махфий колмайди. "У кўз кирини ташлаганни хам, калблар яширган нарсаларни хам билади". (Гофир сураси, 19-оят).

Халклардан биронта одам Аллохнинг илми ва маълумотларидан бирор нарсани била олмайди. Одамлар факат У хохлаган нарсанигина билишлари мумкин. У нарса Аллохнинг шаръий ва табиий ишлардан халкларга билдирган илми бўлиб, у жуда хам оз микдордир. У Борий таолонинг илмлари ва маълумотлари олдида арзимаган нарсадир. Шунинг учун хам Аллохни энг кўп биладиган халк - расуллар ва малоикалар: "Сен хамма нуксонлардан поксан, бизнинг Сен ўргатганингдан бошка бирор илмимиз йўкдир..." - деганлар. (Бакара сураси, 32-оят).

Шундан сўнг Аллох Ўзининг азамати, улуглигини баён этди. Курсийсининг осмонлар ва Ерни ўзига сигдиришини, уларни ва улар ичидаги мавжудот-оламларни махлукотлар учун жорий килган сабаблар ва конуниятлар билан саклаб туришини хабар килди. Шу билан бирга у иккисини саломат саклаб туриш Унга хеч бир огир келмайди. Зеро, Унинг куч-кудрати комил, хукмларидаги хикмати нихоясиздир.

У Ўз Зоти билан Алийдир, барча махлукотлари устидан Ўз сифатларининг кудратлилиги билан устундир. У махлукотларни куч билан бўйсундирган чексиз кувват сохибидир. Мажудотлар Унга бўйин эгган. Кийинчиликлар Унга осон бўлиб колган. Бошлар Унга таслим бўлган.

У Азиймдирки, калблар яхши кўрадиган, рухлар олкишлайдиган азамат ва улуглик, шон-шавкат ва буюклик хамда улугворликнинг барча сифатларини Ўзига жам килган. Орифлар яхши биладиларки, хар кандай нарсанинг буюклиги, хар канча юксалмасин, у Алийю Азийм Зотнинг азамати ва буюклиги каршисида шунчалик арзимас бўлиб колаверади.

Ана шундай энг улуг маъноларни ўз ичига олган оят Куръондаги энг буюк оят бўлишга лойикдир. Унинг маънолари устида аклини ишлатиб, фахмини юритиб ўкиган инсоннинг калби каттик ишонч ("якийн"), ирфон, иймон билан тўлиб-тошиши ва мана шулар туфайли шайтоннинг ёмонликларидан омон бўлиши аникдир". (Оятулкурсий тафсири Саъдий рахимахуллохники).

Бу оятда зикр килинган Курсий Аллохнинг улкан махлукотларидан биридир. Уни Аллох Ўзи биладиган хикмат билан яратган. Унинг мавжудлигига, нихоятда улкан нарса эканига иймон келтирамиз, аммо кайфиятини билишга интилмаймиз.

Расулуллох айтадилар: "Етти осмон ва Ер Курси олдида худди кенг сахрога ташлаб кўйилган бир халкага ўхшайди. Аршнинг Курсига нисбатан катталиги эса худди сахронинг халкадан катталигига ўхшайди". (Байхакий).

Оятулкурсийнинг фазилатлари жуда кўпдир: у ўкилган уйдан шайтонлар кочади, ўкиган одамни Аллох Ўз химоясига олади, унинг дуоларини кабул килади. Фарз намозлари сўнггидан ўкиган одамга жаннат ваъда килинади.

Абу Хурайра разияллоху анху хикоя киладилар: "Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам мени Рамазон садакасини саклашга вакил килган эдилар. Шунда кимдир келиб емишдан олиб кетишга одатланди. Уни ушлаб олдим ва: "Сени Расулуллох соллаллоху алайхи васалламнинг олдиларига олиб бораман!" - дедим. У: "Мени кўйиб юбор, мен мухтожман, карамогимда болаларим кўп, мен жуда ночорман", деди.. Абу Хурайра айтадилар: Мен уни кўйиб юбордим. Эрталаб Набий соллаллоху алайхи васаллам: "Эй Абу Хурайра, кеча сенинг асиринг нималар килди?" - дедилар... Мен "Ё Расулуллох, у каттик мухтожлигидан, бола-чакасининг кўплигидан шикоят килди, шунинг учун рахмим келиб, уни кўйиб юбордим", дедим. Расулуллох: "У бўлса сенга ёлгон гапирди, хали яна келади", дедилар. Расулуллохнинг: "У хали яна келади", деганларидан билдимки, у яна келади, шунинг учун уни пойладим. Бир махал у келиб, яна емишдан ола бошлаган эди, тутиб олдим ва: "Сени Расулуллох соллаллоху алайхи васалламнинг олдиларига олиб бораман!" - дедим. У: "Мени кўйиб юбор, мен мухтожман, карамогимда болаларим кўп, мен жуда ночорман, энди бошка келмайман", деди. Менинг унга рахмим келиб кўйиб юбордим. Эрталаб Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам: "Эй Абу Хурайра, кеча сенинг асиринг нималар килди?" - дедилар... "У сенга ёлгон гапирди, хали яна келади", деб айтдилар..."

Шундан сўнг Абу Хурайра уни учинчи марта хам ушлаб олганларини хикоя киладилар. "У: "Мени кўйиб юбор, сенга унинг сабабидан Аллох фойда берадиган калималарни ўргатаман", деди. Мен у нима, деб сўрадим. У: "Ўринга ётганингда Оятулкурсийни охиригача ўки, шунда сенинг устингга Аллох томонидан бир химоячи кўйилади, то тонг оттиргунингча сенга биронта шайтон якинлаша олмайди", - деди. Мен уни кўйиб юбордим".

Абу Хурайра эрталаб Расулуллохнинг олдиларига бориб, бўлган вокеани айтиб берганларидан кейин у киши дедилар: "Билгин, у ўзи ёлгончи бўлса хам сенга рост гапирибди. Уч кечадан бери сен ким билан гаплашаётганингни биласанми, эй Абу Хурайра?" Абу Хурайра йўк деб айтдилар. Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам: "У шайтон эди", дедилар. (Бухорий ривоятлари).

"Бу оят эллик калимадан иборат бўлиб, хар бир калимада элликтадан барака бор. У Куръоннинг учдан бирига баробар келади". "Унда Аллохнинг исми ё замир ё ошкор холда 18 марта такрор килинади". (Куртубий).

Оятулкурсийнинг фазилатлари хакида бир канча хадислар ворид бўлган. Уларга асосланиб айтишимиз лозимки, бу оятни хамма болаларимизга ўргатишимиз зарур. Аввало ундаги тавхид маъноларини таълим беришимиз, Аллохнинг ким эканини мана шу оят асосида танитишимиз, кейин уни доим ўкиб юришни буюришимиз лозим. Кечкурун ётиш олдидан ўкиб ётишни, хар намоз сўнггидан ўкиб юришни одат килдиришимиз керак. Бемор бўлганларга шу оятни ўкиб дам солинади. Бу оятда Исми Аъзам - Аллохнинг энг буюк исми бор, шу исм билан килинган дуолар албатта ижобат бўлади. (Насоий, Ибн Хиббон).

"Кимки хар бир фарз намоз сўнггидан Оятулкурсийни ўкиб юрса, у билан жаннатга кириш ўртасини факат ўлим тўсиб туради холос". (Албоний, сахих).

"Кимки "Оятулкурсий"ни хар бир фарз намоз сўнггидан ўкиса, у кейинги намозгача Аллохнинг химоясида бўлади". (Албоний, сахих).

"Куръонда Исми Аъзам уч ердадир: Бакарада, Оли Имронда, Тохода". (Албоний, сахих). Уламолар мана шу ва бошка хадисларга аосланиб, "الله لا إله إلا هو الحي القيوم" Исми Аъзамдир. Кимки шу калималар билан дуо килса, албатта кабул бўлади, дейишган.

Яна... ( 1 )
Go to the Top