সফরের আদব ( সফরের আদব)

การขอคำโอวาทจากคนดีๆ

มีรายงานจากอบูฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ ว่า :

أَنَّ رَجُلاً قَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنِّى أُرِيدُ أَنْ أُسَافِرَ فَأَوْصِنِي، قَالَ «عَلَيْكَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَالتَّكْبِيرِ عَلَى كُلِّ شَرَفٍ ». فَلَمَّا أَنْ وَلَّى الرَّجُلُ قَالَ « اللَّهُمَّ اطْوِ لَهُ الأَرْضَ وَهَوِّنْ عَلَيْهِ السَّفَرَ ».  

ความว่า : มีชายคนหนึ่งกล่าวว่า “โอ้ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ! ฉันต้องการจะออกเดินทาง ดังนั้น ท่านจงให้โอวาทแก่ฉันเถิด” ท่านจึงกล่าวว่า “ท่านจงยำเกรงต่ออัลลอฮฺและกล่าวคำตักบีรเมื่อขึ้นทุกๆ โคกเนิน” ต่อมา หลังจากที่ชายคนนั้นได้หันหลังกลับไปแล้ว ท่านก็ได้กล่าวว่า “อัลลอฮุมมัฏวิละฮุลอัรฎฺ วะเฮาวินอะลัยฮิสสะฟัรฺ” (แปลว่า โอ้ พระองค์อัลลอฮฺ ! ขอโปรดทรงย่นแผ่นดิน (ระยะทาง) และผ่อนคลายการเดินทางให้กับเขา) (หะสัน  บันทึกโดยอัต-ติรมิซีย์ตามสำนวนนี้ หมายเลข 3445 เศาะฮีหฺสุนันอัต-ติรมิซีย์ หมายเลข 2740 และบันทึกโดยอิบนุมาญะฮฺ หมายเลข 2771 เศาะฮีหฺสุนันอิบนุมาญะฮฺ หมายเลข 2235)

 

ดุอาอ์ของผู้ที่อยู่กับบ้านให้กับผู้ที่กำลังจะออกเดินทาง

จากอิบนุอุมัร เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมา เล่าว่า :

كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُوَدِّعُنَا. فَيَقُولُ : «أَسْتَوْدِعُ اللَّهَ دِينَكَ وَأَمَانَتَكَ وَخَوَاتِيمَ عَمَلِكَ ».  

ความว่า : ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้ส่งอำลาพวกเรา โดยท่านกล่าวว่า “อัสเตาดิอุกัลลอฮฺ ดีนะกะ วะอะมานะตะกะ วะเคาะวาตีมะ อะมะลิกะ” (แปลว่า ฉันขอฝากศาสนา ความรับผิดชอบ และผลสุดท้ายของการงานของท่านให้กับอัลลอฮฺ) (เศาะฮีหฺ บันทึกโดยอัต-ติรมิซีย์ตามสำนวนนี้ หมายเลข 3443 เศาะฮีหฺสุนันอัต-ติรมิซีย์ หมายเลข 2738  และบันทึกโดยอัล-หากิม หมายเลข 1617  ดู อัส-สิลสิละฮฺ อัศ-เศาะฮีหฺะฮฺ หมายเลข 14)

 

ดุอาอ์ของผู้ที่กำลังจะออกเดินทางให้กับผู้ที่อยู่กับบ้าน

จากอบีฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :

وَدَّعَنِي رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فقال : «أَسْتَوْدِعُكَ اللَّهَ الَّذِى لاَ يُضِيعُ وَدَائِعَهُ ».

ความว่า : ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้อำลาฉัน ซึ่งท่านกล่าวว่า “อัสเตาดิอุกัลลอฮ อัลละซี ลายุดีอุ วะดาอิอะฮู” (แปลว่า ฉันของฝากท่านให้กับอัลลอฮฺ ผู้ทรงไม่ละเลยต่อของที่ถูกฝากไว้) (สายรายงานดี บันทึกโดยอะห์มัดตามสำนวนนี้ หมายเลข 9219 ดู อัส-สิลสิละฮฺ อัศ-เศาะฮีหฺะฮฺ หมายเลข 16 และบันทึกโดยอิบนุมาญะฮฺ หมายเลข 2825  เศาะฮีหฺสุนันอิบนุมาญะฮฺ หมายเลข 2278)

 

ส่งเสริมให้ออกเดินทางในวันพฤหัส

มีรายงานจากกะอับ บิน มาลิก เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ ว่า:

أَنَّ النَّبِىَّ  صلى الله عليه وسلم  خَرَجَ يَوْمَ الْخَمِيسِ فِى غَزْوَةِ تَبُوكَ ، وَكَانَ يُحِبُّ أَنْ يَخْرُجَ يَوْمَ الْخَمِيسِ . وفي لفظ : لَقَلَّمَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ  صلى الله عليه وسلم  يَخْرُجُ إِذَا خَرَجَ فِى سَفَرٍ إِلاَّ يَوْمَ الْخَمِيسِ .          

ความว่า : “ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้ออกเดินทางในวันพฤหัสตอนสงครามตะบูก และท่านชอบที่จะออกเดินทางในวันพฤหัส” และในสำนวนอื่นกล่าวว่า “น้อยครั้งที่ท่านเราะสูลุลลอฮฺจะออกเดินทางในการเดินทางไกลนอกจาก(ท่านจะออกเดินทาง) ในวันพฤหัส” (บันทึกโดยอัล-บุคอรีย์ หมายเลข 2950 และหมายเลข 2949 ตามลำดับ)

 

การออกเดินทางในตอนเช้าตรู่ และการเดินทางในเวลากลางคืน

1. มีรายงานจากศ็อคร์ อัล-ฆอมิดีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ  ว่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :

« اللَّهُمَّ بَارِكْ لأُمَّتِي فِى بُكُورِهَا ». وَكَانَ إِذَا بَعَثَ سَرِيَّةً أَوْ جَيْشًا بَعَثَهُمْ فِى أَوَّلِ النَّهَارِ.

ความว่า : “โอ้ พระองค์อัลลอฮฺ ! ขอโปรดทรงให้ความจำเริญแก่ประชาชาติของฉันในการออกไปในตอนเช้าตรู่ของพวกเขา” และเมื่อท่านจะส่งกองทหารสอดแนม หรือกองทัพ ท่านจะส่งพวกเขาไปในตอนเช้าตรู่ (เศาะฮีหฺ  บันทึกโดยอะห์มัด หมายเลข 15522  และบันทึกโดยอบูดาวูดตามสำนวนนี้  หมายเลข 2606  เศาะฮีหฺสุนันอบีดาวูด หมายเลข 2270)

 

2. จากอะนัส เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :

« عَلَيْكُمْ بِالدُّلْجَةِ فَإِنَّ الأَرْضَ تُطْوَى بِاللَّيْلِ ».    

ความว่า : “พวกท่านจงเดินทางในเวลากลางคืน เพราะแผ่นดินนั้นจะถูกม้วนในเวลากลางคืน(หมายถึงมีความง่ายดายในการเดินทางมากกว่า)” (เศาะฮีหฺ  บันทึกโดยอะห์มัด หมายเลข 15157  และบันทึกโดยอบูดาวูดตามสำนวนนี้  หมายเลข 2571  เศาะฮีหฺสุนันอบีดาวูด หมายเลข 2241)

 

ไม่พกพาสุนัขหรือกระดิ่งยามเดินทาง

มีรายงานจากอบู ฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ  ว่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :

« لاَ تَصْحَبُ الْمَلاَئِكَةُ رُفْقَةً فِيهَا كَلْبٌ وَلاَ جَرَسٌ ».

ความว่า : “มลาอิกะฮฺจะไม่ร่วมเดินทางกับเพื่อนเดินทางที่พกพาสุนัขและกระดิ่ง(ร่วมเดินทาง)” (บันทึกโดยมุสลิม หมายเลข 2113)

 

*****

จากหนังสือ “มุคตะศ็อรฺ อัล-ฟิกฮิล อิสลามีย์” โดย เชค มุหัมมัด บิน อิบรอฮีม บิน อับดุลลอฮฺ อัต-ตุวัยญิรีย์

แปลโดย สุกรี นูร จงรักสัตย์