সন্ত্রাস হলো পশ্চিমাদের ফসল
পেইজ পরিচিতি Террорчилик – Ғарб маҳсулотидир!
Муаллиф: Ҳамди Шафиқ
Мутаржимдан
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Ҳақиқат ва ботил ўртасидаги кураш инсоният тарихининг ҳар саҳифасида из қолдирган. Жаҳолат гирдобига ғарқ бўлганлар қонли, Ислом нурига мушарраф бўлганлар эса порлоқ саҳифаларини ёзганлар. Совуқ уруш даври тугаб, бутун дунёга жар солган Шўролар Иттифоқи қулагач, Христиан Ғарб қаршисида душман қолмади. Христиан Ғарб бутун дунёга зўравонлик ва шиддат уруғини сочиш билангина яшай олар, унинг одамийлик, адолат ва тенглик ҳақида баландпарвоз гаплари ва илгари сураётган "ғоялари" чўпчакдан бошқа нарса эмас эди. Шунинг учун ҳам У жанжалсиз, тўполонсиз ва бошқаларга зулму дағдаға қилмасдан яшай олмаслигини ҳис этди ва ўзига ДУШМАН излай бошлади. Дунёнинг шарқу ғарбига, шимолу жанубига боқди... Унинг ҳаёти христианлик пойдеворига асослангани учун ҳам душманни хиристиан бўлмаганлар орасидан излади. Зеро дунёда бўлиб ўтган ва бўлаётган курашларнинг барчаси аслида ДИНга асосланган эди.
Христаин Ғарб ўз ДУШМАНини топди. Унга қарши курашга отланди. Бу душманнинг на давлати ва на савлати бор эди. Бироқ у – Ғарбнинг азалий душмани эди. У билан Ғарб ҳаловатини йўқотган, чунки унинг истагига қарши ўлароқ адолатли ҳаётни ДУШМАН аллақачонлар ўрната билган, уни дунёга ёйган эди! Ғарб хоҳламаган саховат ва тенгликни ҳаётга татбиқ этган эди! Ғарб ўзи учун танлаган бу душман – ИСЛОМ ДИНИ эди!
Ислом душман экан, мусулмонлар душман бўлмасинларми?! Улар ҳам душман!! Улар шафқатсиз ва золим одамлар! Улар террорчилар! Чунки, улар "тинчлик ўрнатиш" учун, "адолат ва барқарорликни тиклаш" учун "эзгу ниятда!!!" юртларига кириб келган ғарб армиясига қарши уруш бошладилар, уларни ўз ерларидан қувиб чиқаришга бел боғладилар, босқинчи ва мустамлакачи атаб, уларга қарши озодлик курашини бошладилар-да!!
Ҳозирда ҳатто мусулмон дунёсидаги қай бир рўзнома ё ойномага кўз югуртманг, қай бир радиони тингламанг ёки ойнаи жаҳон дастурини томоша қилманг, Ғарб оламида янграётган сўзларнинг акс садосига гувоҳ бўласиз. Диний мажбуриятларига тўла-тўкис амал қилишга интилувчи чин ихлосли мусулмонлар у ёқда турсин, шунчаки масжидга бориб келиб юрувчи оддий намозхон одамлар ҳам "потенциал душман" деб ҳисоблана бошланди ва уларни таҳқирлаш, жиноий жавобгарликка тортиш, халқ душмани деб эълон қилиш, ачинарлиси, сохта айбловлар билан қонларини тўкиш жуда оддий нарсага айланиб қолди.
Тўғри, мусулмонлар ичидаги айрим саёз фикрли ва шошқалоқ кимсалар онгли ёки онгсиз равишда мусулмонлар осуда ҳаёт кечираётган ерларда ҳам шиддатли ишларга қўл урдилар ва неча йиллар давомида эндигина оёққа туриб келаётган Ислом анъаналарини яна бир бор поймол қилишда душман тегирмонига сув қуйдилар. Улар - сиёсий онглари етишмаган, ҳар бир нарсани фақат куч билан ҳал қилишга тиришган ва чуқур ўйламай босган қадамлари оқибатида ўн минглаб инсонларнинг ҳаётлари паришон бўлишига сабаб бўлган инсонлардир! Ҳар бир нарса ўз ўрнида ишлатилсагина адолат рўёбга чиқади. Акс ҳолда зулм пайдо бўлади.
Ислом дини – башарият бахт-саодатининг гаровидир. Мусулмон – ўзгалар ҳуқуқини ҳеч қачон поймол қилмайди. У - мусулмон бўладими, кофир бўладими, христиан бўладими, яҳудий ё буддист бўладими, ҳеч кимнинг Аллоҳ тарафидан белгилаб қўйилган ҳақларини зое қилмайди. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мусулмон билан яҳудий ўртасида содир бўлган келишмовчиликда яҳудийнинг фойдасига ҳукм қилганлари ҳақидаги ҳадислар фикримизга далил бўла олади.
Унутмайликки, фақат Аллоҳ қилган ҳукмгина инсон фитратига муносиб келади. Шу боис ҳозирда Ер куррасида энг кўп қабул қилинаётган дин – Исломдир. Ҳа, дунёнинг ҳар бир бурчагида адолат рамзи бўлган Ислом динини қабул қилаётган христиан, яҳудий, буддист ва атеистларнинг сони кундан-кун ортиб бормоқда. Аламзада Христиан Ғарб тарафидан биз мусулмонларни душман деб эълон қилинишимиз сирларидан бири ҳам шу, аслида.
Биз мусулмонлар – Аллоҳнинг қулларимиз. Аллоҳ бизни адолат қилишга буюрган. Биз учун ғайридиннинг ғайридинлигию мусулмоннинг мусулмонлиги адолат қилишимиз олдида тўсқинлик қилмаслиги лозим. Чунки Аллоҳ буюрган адолатдан заррача четга чиқсак, осий бўламиз. Осий бўлиш эса динимизда ҳаромдир. Биз одамларнинг истаклари ё интиқомларига қараб эмас, Аллоҳнинг хоҳишларига қараб яшаймиз. Умримиз жуда ҳам қисқа. Уни адолатсизлик билан ўтказиш абасдир.
Муҳтарам ўқувчи, қуйида эътиборингизга ҳавола қилинаётган мақола бир мусулмоннинг ҳозирги кунда долзарб масалалардан бирига айланган террорчилик ҳақидаги фикрларидир. Кейинги пайтларда ушбу атама кўп истеъмол қилинмоқда ва террор деганда муқаддас динимиз Исломни, террорчи деганда мусулмонларни назарда тутиш одат тусига кириб қолмоқда. Хўш, аслида ҳам шундайми? Террорчиликнинг асл илдизлари қаерга бориб тақалади? У қачон пайдо бўлган? Унинг ватани қаерда? Ҳақиқий террорчилар кимлар? Мақола шу каби саволлар таҳлилига бағишланган. Хулоса сифатида айтиш мумкинки, аслида террорчиликнинг на ИРҚИ, на ДИНИ ва на МИЛЛАТИ бор. Буни ҳеч қачон унутмаслигимиз керак. Ишонмайсизми? Ундай бўлса, марҳамат, қуйидаги мақолани ўқинг.
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Ҳозирги даврда жаҳон оммавий ахборот воситаларида энг кўп ишлатиладиган истилоҳлардан бири – "террорчилик" (إرهاب - ирҳоб) деган иборадир. Бироқ, ҳозиргача бу сўзнинг тўлақонли маъносини ифодалаб берадиган бирор таърифга якдил келишиб олинмаган. Чунки, (араб тилидаги) "ирҳоб" сўзи "арҳаба" мазид феълидан ясалган бўлиб, "Арҳаба фуланан": фалончини қўрқитди, демакдир. Кучайтирилган "раҳҳаба" феълининг маъноси ҳам мазкур маънонинг ўзгинасидир. Мужаррад феъли бўлмиш "раҳиба-ярҳабу раҳбатан ва раҳбан": "қўрқди" маъносидадир (1).
"То" ҳарфи орттирилиб ясалган мазид феъли "тараҳҳаба" - "ибодат учун узлатга чекинди" маъносидадир. Бу феълдан "роҳиб", "роҳиба", "раҳиба" ва "раҳбония" сўзлари ясалган. Шунингдек "тараҳҳаба" феъли ўтимли бўлса "пўписа қилди" маъносини англатади. Бундан ташқари араб тилида "истафъала" вазнидаги "истарҳаба" феъли ҳам "қўрқитди" маъносида истеъмол қилинади (2).
Қуръон Каримда "ирҳоб" деган истилоҳнинг Ғарбда ёйилган ва "Сиёсий мақсадлар йўлида куч ишлатиш" маъносидаги истеъмоли келмаган. Балки шу ўзакдан ясалган хилма-хил сўзларни истеъмол қилиш билан чекланилган. Уларнинг баъзилари қўрқув ва хатарни, баъзилари эса роҳиблик ва таркидунёлик-дарвишликни ифода қилади. Қўрқув ва хавфни ифодалаган ва "раҳаба" ўзагидан ясалган калималар Қуръон Каримнинг етти жойида келган.
Аллоҳ таоло айтди:
وَفِي نُسْخَتِهَا هُدًى وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ - (يَرْهَبُونَ) -
"(Мусонинг ғазаби босилгач, ҳалиги лавҳаларни (ердан) олди —) унда Роббисидан қўрқадиган кишилар учун ҳидоят ва раҳмат бўлар, деб битилган эди" (Аъроф: 154);
وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ – (فَارْهَبُونِ) -
"(Эй бани Исроил, сизларга инъом қилган неъматимни эсланг ва) Менга берган ваъда — аҳдга вафо қилинг. Шунда Мен ҳам аҳдга вафо қиламан. Ва мендангина қўрқинглар" (Бақара: 40);
- "إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ"
" (Аллоҳ: «Икки худога бандалик қилманглар!) Фақат биргина илоҳ бордир, холос. Бас, Мендангина қўрқингиз!» деди" (Наҳл: 51);
- "تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآَخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ"- (تُرْهِبُون)
"... бу билан Аллоҳнинг ва ўзларингизнинг душманларингизни ҳамда улардан ташқари сизлар билмайдиган — Аллоҳ биладиган бошқа бировларни ҳам қўрқувга соласизлар" (Анфол: 60);
- ( (وَاسْتَرْهَبُوهُمْ- "وَاسْتَرْهَبُوهُمْ وَجَاءُوا بِسِحْرٍ عَظِيم"ٍ
"Бас, улар ташлаганларида одамларни кўзларини бўяб даҳшатга солиб қўйдилар ва зўр сеҳр кўрсатдилар" (Аъроф: 116);
- (رَهَبًا) - "وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِين"
"Бизга рағбат ва қўрқув билан дуо-илтижо қилар эдилар" (Анбиё: 90).
"раҳаба" ўзагидан ясалган ва "ибодат" ҳамда "таркидунёлик" маъноларидаги ясама сўзлар, Қуръон Каримнинг тўрт ерида истеъмол қилинган. Улар: "ар-руҳбан" калимаси Тавба сурасининг 34, "руҳбанан" калимаси Моида сурасининг 82, "руҳбануҳум" калимаси Тавба сурасининг 31 ва "руҳбаниятан" калимаси Ҳадид сурасининг 27- оятларида келган.
Ҳолбуки, "раҳаба" ўзагидан ясалган сўзлар ҳадис шарифларда кўп зикр қилинган. Булардан бири кенг ёйилган дуолардан бирида: " "(رغبة ورهبة إليك) (Сендан қўрқиб ва Сенга рағбат қилиб...) жумласида истеъмол қилинган.
Шуни ҳам унутмаслик керакки, Қуръон Карим ва ҳадис шарифларда муайян мақсадни амалга ошириш учун куч ва таҳдидни ифодалаган "жазо", "ўлим", "зулм", "тажовуз", "зўравонлик" ва "жиҳод" каби баъзи сўзлар ҳам истеъмол қилинган.
Ғарб маданиятидаги "ирҳоб-терроризм" тушунчасининг маъноси ҳақида Қоҳира Дорулфунуни ўқитувчиси доктор Яҳё Абдулмубдий шундай дейди: ""Ирҳоб" сўзи инглиз тилида "terror" сўзига "ism" қўшимчасини қўшиш билан (terrorism) "қўрқув", "даҳшат" маъноларини ифодалайди. Агар "terrorize" феъли шаклида истеъмол қилинса "қўрқитди", "даҳшатга солди" маъноларини билдиради" (4).
"Terrorism" истилоҳи илк бор Ғарб маданиятида жумҳуриятчи Якобинчилар даврида, тарихий Франция буржуа инқилоби ушбу инқилобга қаршилик кўрсатган буржуа тарафдорлари билан қирол тарафдорлари ўртасидаги иттифоққа қарши қўллаган куч ишлатиш сиёсати учун истеъмол қилинган. "Reign of Terror" деб номланган бу террорчилик оқибатида 300 000 (уч юз минг)дан ортиқ шубҳали одам қамалди, 17 000 (ўн етти минг) киши қатл этилди ва минглаб бегуноҳ кишилар қамоқхоналарда терговсиз, маҳкамасиз ўлиб кетди.
Баъзилар "террорчилик" истилоҳи тарихнинг бундан-да қадимроқ даврларида ҳам истеъмол қилинганини тахмин қилишади. Уларнинг фикрича, террорчилик башарият тарихининг ҳар бир даврида жаҳонннинг барча давлатларида бўлган ва бўлиб келмоқда. Юнонлик тарихчи Ксенофон (Xenophon - мелоддан аввал (м.а.) 430-349 йй.) Ғарб маданияти ҳақида сўз юритар экан, руҳий таъсирларнинг урушга, террорчиликнинг эса халқларга ўтказадиган таъсири ҳақида тўхталиб ўтади (5).
* Тибериус (Tiberius – 14-37 йй.) ва Калигула (Caligula – 37-41 йй.) сингари баъзи Рим ҳукмдорлари ўз салтанатларига қарши бўлганларни бўйсундириш учун зўравонлик, мол-мулкларни мусодара қилиш ва ўлим жазосини қўллар эдилар.
* Германияда Адольф Гитлер тузган фашистлар ҳукумати, Совет Иттифоқида Иосиф Сталин бошлиқ коммунистлар ҳукумати каби баъзи ҳукуматлар террорчиликни ўз сиёсий режаларининг ажралмас бир бўлаги деб ҳисоблаганлар. Шунинг учун ҳам, иқтисодий, сиёсий ва маданий манфаатларни рўёбга чиқариш учун ғоявий-идеологик пардалар ортида давлат террорчилигини амалга оширганлар.
* Жаҳонда юзлаб террорчилик уюшмалари мавжуд. Улар ичида энг кўзга кўринганлари: Олмониядаги "Бадэр майнхуф", Италиядаги "Қизил гвардия", Япониядаги "Қизил Армия", Ирландиядаги "Республикачилар Армияси", Перудаги "Нурли тупроқ" ва Баск оролидаги "ЭТА" уюшмаси. "ЭТА" – ғарбликларнинг айтишича, йигирманчи аср тарихидаги энг машҳур террорчилик уюшмаси ҳисобланади.
Америка Қўшма Штатлари ҳам қора танлиларни ва ўзгача фикрловчиларни йўқ қилиш билан донг таратган "Куклуксклан" ташкилоти каби жаҳондаги юзлаб террорчилик уюшмаларига ин бўлиб келган.
Яҳудийлар ҳам тарихдаги илк террорчилик уюшмаларининг ўчоғи бўлиб, жаҳондаги энг машҳур "Ҳагана", "Аргун" ва "Штерн" номли террорчилик ташкилотларини тузган халқдир. Ҳатто Исроил давлатининг ўзи – башарият учун беназир террорчилик тимсолига айланиб қолди. Бу ҳақиқатни очиқ идрок этиш учун Исроил давлати ташкил топганидан бери қўл урган оғир жиноятларга бир назар ташлаш кифоя.
* Социолог Алекс Шмидтнинг террорчилик тушунчасига ойдинлик киритиш учун юзта мутахассис ва олимга берган саволларига олган жавоблар, унинг сиёсий террорчилик ҳақида ёзган китобида (1983 йил) мавжуд. Унинг сўровларига мазкур мутахассислар берган жавобларнинг муштарак хулосаси қуйидагича:
- террорчилик – аниқ чекланган моҳиятга эга бўлмаган тушунчадир;
- бир таърифнинг ўзи бу истилоҳнинг барча маъноларини қамрай олмайди;
- турли таърифлар террорчиликнинг турли қисмларига муштарак бўлиб, у кимга қаратилган эканига ва қурбонларига қараб белгиланади.
"Робитатул Оламил Исламийя" (Ислом Олами Лигаси) қошидаги Исломий Фиқҳ Уюшмаси "террорчилик"ни: "Террорчилик – шахслар ёки жамоатлар ёхуд давлатлар тарафидан инсоннинг дини, қони, ақли, моли ва номусига қарши ишлатилувчи зўравонликдир. Террорчилик - қўрқитиш, озорлаш, таҳдид солиш, ноҳақ ўлдириш ва Ер юзида бузғунчилик ёйишнинг барча турларини ўз ичига олади"- деб таърифлади.
Бундан ташқари, ғарблик мутафаккир олимлар ва ташкилотлар "террорчилик" ҳақида ўнлаб таърифлар айтган бўлиб, уларнинг барчаси "Сиёсий мақсадларни рўёбга чиқариш йўлида қонуний бўлмаган куч ва таҳдидни ишга солиш" таърифида муштаракдир.
Шундай олимлардан бири Жонатан Уайт, террорчиликка оид мавзуга киришишишдан аввал (1991 йил) уни сиёсий йўналишлар тарафидан тушуниш билан кифояланмаслигимиз зарурлигини уқтиради. Чунки социология фани бу мавзуга катта эътибор бермоқда ва террорчилик тушунчасининг ягона таърифи йўқ эканини таъкидламоқда. Шунинг учун ҳам Жонатан Уайт террорчиликни турли таърифларни ўз ичига олган ўлчовлар билан таърифлаш керак, деб таклиф қилади:
- террорчиликнинг оддий ва содда таърифи. Яъни, "хавф туғдириш ва йўналишни ўзгартириш мақсадидаги зўравонлик ва таҳдид";
- террорчилик таърифи учун қонуний қолип-ўлчов. Яъни, "террорчилик – қонунни поймол қиладиган ва давлат тарафидан жазолашни тақозо этадиган жиноий зўравонлик";
- террорчиликнинг таҳлилий таърифи. Яъни, ҳар бир террорчилик ортида турган муайян ижтимоий ва сиёсий омиллар;
- давлатнинг террорчиликни ҳимоя қилиши таърифи. Яъни, айрим гуруҳларнинг айрим давлатлар паноҳида бошқа давлатларга ҳужум қилиш учун террорчилик қилишлари;
- давлат террорчилиги услуби. Яъни, давлат ҳукуматининг ўз фуқароларига нисбатан террорчилик фолиятида бўлиши. (Исроил бунга яққол мисол бўла олади).
Халқаро террорчиликнинг ёйилишига ёрдамчи бўлган бу омиллардан ташқари, ҳозирда янги омиллар ҳам пайдо бўлганки, улар террорчиликнинг халқаро хатарларини янада оширади. Масалан: кўплаб давлат ва ҳукуматларнинг халқаро террорчилик уюшмалари билан ҳамкорлик қилиши, халқаро террорчилик уялари ва тизимининг саратон касаллигидек ёпирилиши, бу уюшмаларнинг янги ва ривожланган телекоммуникация тизимидан маълумотлар тўплаш учун усталик билан фойдаланиши ҳамда тараққий топган илмий жиҳозлар билан таъминланиши каби. Бу уюшмаларнинг барчаси ғарб террорчилик уюшмалари бўлиб, уларнинг аъзолари Ислом динига мансуб эмасдир.
Террорчилик ва озодлик ҳаракати
Менимча, террорчилик билан мустамлакага қарши олиб борилаётган озодлик ҳаракатлари ўртасини аралаштириб юбориш "террорчилик" таърифи ва тушунчасида келиша олмасликнинг асосий омилидир. Шунинг учун ҳам, ғарб, асосан Америка тарафи Фаластин ва Ливан жанубидаги Исроилга қарши, шунингдек Ироқдаги Англо-Америка босқинчилигига қарши олиб борилаётган озодлик ҳаракатларини "террорчилик" дея тавсифламоқда. "Ҳизбуллоҳ", "Ҳамас", "Исломий Жиҳод" ва "Фаластин Озодлик Ташкилоти" каби уюшма ва ташкилотлар Америка Ташқи Ишлар вазирлиги рапортларида "террорчи ташкилот ва уюшмалар" қаторидан ўрин олган. Бундан ажабланмаса ҳам бўлади, чунки, Сэм тоғанинг ҳужжатларида исроил ва америкаликлар қилаётган жиноятлар "террор" ва "террорчилик" жумлалари қайд этилган пайтда тилга олинмайди!!
Террорчилик кўринишларидан намуналар
Кўриниб турибдики, "террорчилик" – бизнинг араб ва Ислом муҳитимизга муносиб бўлмаган истилоҳдир. Чунки у – Ғарбдан келиб чиққан ва ўша ерда татбиқ қилинган. Қуйида, биз тарихдаги террорчилик жиноятларининг кўзга кўринган намуналаридан бир нечасини айтиб ўтамиз. Бу мисоллар ўқувчига террорчилик мусулмонлар иши эмаслигини яна бир бор таъкидласа ажаб эмас:
1- Золим Нэрон фармони билан Римнинг ёқилиши.
2- Бағдод, Афғонистон ва Вьетнамни тўйдирилган уран бомбалари билан бомбабўрон қилиш. Ироқ ва Афғонистоннинг касалхона, мактаб, сув ва нон тарқатиш ўринлари каби жамоат жойларини бомбабўрон қилиб, тўпланган юз минглаб (100 000) тинч аҳолининг ёстиғини қуритиш.
3- Иосиф Сталин қўлида йигирма миллион (20 000 000) мусулмоннинг қирғинга учраши.
4- Оқ танли феодалларнинг далаларида ишлашлари учун қулжаллоблар тарафидан Африкадан Америкага зўрлик билан келтириб сотилишларига қаршилик кўрсатган ўн миллион (10 000 000)лаб қора танлиларнинг ўз она юртларида ўлдирилишлари. Қулдорчилик, қийноқлар ва инсоний камситилишга қарши чиққан ҳар бир кишининг жазоси – тергов ва маҳкамасиз ўлимга тортилиш эди!!
5- Юз миллион (100 000 000)га яқин европаликнинг ўлимига сабаб бўлган Биринчи ва Иккинчи Жаҳон урушлари, Европадаги протестант ва католиклар ўртасидаги биродаркушлик урушлари.
6- Япониянинг Ҳиросима ва Нагасаки шаҳарларига америкаликлар тарафидан атом бомбасининг ташланиши оқибатида икки юз эллик минг (250 000) кишининг қирилиши, икки миллион (2 000 000)дан ортиқ инсоннинг нурланиш сабабли саратон касаллигига чалиниши.
7- Дир Ёсин, Сабра, Шатила каби фаластинлик қочоқлар лагерига, Баҳрул-Бақар ўрта мактаби ва Қона лагерига Исроил ҳукумати тарафидан уюштирилган босқинлар, 1956-1967 йиллар мобайнида юз минг (100 000)лаб мисрлик асирларнинг сионистваччалар тарафидан йўқ қилиниши.
8- Югославияда серб ва хорватлар тарафидан икки юз эллик минг (250 000) босниялик мусулмонинг, рус мустамлакачилари қўлида эса уч юз минг (300 000)дан ортиқ чеченларнинг йўқ қилиниши.
9- Қуддусни босиб олиш учун олиб борилган салибчилар урушида босқинчи қўмондоннинг "Таслим бўлсангиз қонинигизни кечамиз!"- деб айтган гапларига ишонган аҳолидан саксон минги (80 000)нинг қиличдан ўтказилиши. Қуддусни фатҳ қилган мусулмон қўмондон Салоҳиддин Айюбий эса салибчиларга афв фармони чиқарган эди!!
10- Исломий фатҳдан аввал Мисрдаги миллион (1 000 000)дан ортиқ христианнинг мустамлакачи римликлар қўлида қирғин қилиниши.
Инквизиция
Ғарб террорчилигининг энг даҳшатли кўринишларидан бири – "инквизиция" номи билан машҳур бўлган ва илк бор Испанияда ташкил этилган маҳкамалардир. 1452 йили испанлар мусулмон ҳокимлар билан тузилган шартномани бузиб, Гранадага бостириб кирдилар. Ҳамро шаҳрига кириб келган кардинал Мендозанинг биринчи қилган иши, шаҳар минорасига хоч ўрнатиш ва католик мазҳабидаги ҳамд дуосини куйлаш бўлди. Бир неча кундан кейин Гранада епископи Испания қиролига шошилинч мактуб йўллаб, унга Масиҳ алайҳиссалом кўриниб, Гранада ва Испаниянинг бошқа вилоятларида яшаётган мусулмонларни католиклаштириш масъулиятини зиммасига юклаганини баён қилди. Қирол, Масиҳ алайҳиссалом "хоҳлаган" ишни амалга ошириши учун, унга ҳар қандай воситадан фойдаланиш ҳуқуқини берди. Епископ масжидларни босиб олиб, вақфларини мусодара қила бошлади. Ҳатто Гранаданинг катта Жомеъсини черковга айлантирди. Мусулмонлар масжидларни мудофаа қилиш учун исён қила бошладилар. Уларнинг исёни шафқатсизларча бостирилди. Икки юзта мусулмон олим "христиан динига қарши чиқиш" жинояти билан айбдор деб топилди ва шаҳар майдонида гулханда куйдирилди! (6).
Инквизиция христианлашмаган мусулмонларни қидира бошлади. Мусулмонлар бошларини олиб тоғларга қочдилар. Инквизиция кардинал Сисзусга Испаниядаги барча мусулмонларни йўқ қилиш ёки уларни христианлаштириш учун тезкор ҳаракат қилиш кераклиги ҳақида буйруқ берди. Қуръонлар, тафсирлар, ҳадис, фиқҳ ва эътиқод китоблари ёқиб ташланди. Инквизиция бу билан чекланмади, балки мусулмонларни гулханларда тириклай ёндириш қарорини берди. Юзлаб масжидлар черковга, отхоналарга, савдо шохобчаларига айлантирилди. Араб тилида ёзилган ёки исломий китобларни ёқиб ташлаш ҳақида алоҳида фармон чиқарилди. Гранаданинг Рамла майдонида юз минглаб китоблар кулга айлантирилди. Китобларни ёқиш бошқа шаҳар ва ноҳияларда ҳам давом этди.
Террорчиликнинг иккинчи босқичи бошланди. Епископ баъзи бой-бадавлат мусулмон хонадонларга католик мазҳабини қабул қилдириш учун фитналар бошлатди. Бу фитналардан бири – уларнин
